Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Lata1907–1910
13
którzyzdemolowaliuniwersytetweLwowie,demonstrującwten
sposóbkoniecznośćutworzeniauniwersytetuukraińskiego.Redakcja
wiedeńskiegodziennika«DieZeit»zwróciłasię4.VdoSienkiewicza
zprośbąozabraniegłosuwtejsprawie.Sienkiewiczodpowiedźswą
wydrukowałtam19.V,nr1670,tekstjejpolskiogłaszającwdwa
dnipóźniejw«Czasie»”
9.Otwórzmyzatemkrakowskidziennik
irzućmyokiemnatęodpowiedź:nDwierzeczymusząuderzyć
każdego,ktoczytałartykułBjörnsonaoPolakach:niesłychanabez-
czelność,zjakąokłamanosłynnegopisarza,irównieżniesłychana
naiwność,zjakączłowieksędziwy,wktórymdoświadczeniepowin-
nobyłowyrobićostrożnośćizmysłkrytyczny,przyjąłzastwier-
dzoneipewnewszystko,comupodsunięto”–mówiłSienkiewicz.
Cowięcej–kontynuował–Norwegpisze,żeczytałohistoriiPolski,
odkrywającwjejdziejachobecnośćszatana.nWedługnorweskiego
pisarzabyłnimdzikiindywidualizm,zamiłowaniewolnościdla
siebie,atyraniaiokrucieństwowzględeminnychpołączonychczy
teżpodbitychnarodów–absolutnybrakwyrozumieniadlaichaspi-
racji,braklitościdlaichcierpień,potwornyegoizmibrakmiłości
wogóle”.AutorPotopuprzeciwstawiałsiętejkrzywdzącejopinii,we
właściwymświetleukazującideęipraktykędawnejRzeczypospolitej;
podkreślał:nKościuszkobyłLitwinem,anajwiększypoetapolski,
októrymsamBjörnsonmówi,żeopromieniłnowątęcząniebolu-
dów,uważałrównieżLitwęzaswąojczyznę”.Zapewniałteż:nTa
pełnamiłościitolerancjiduszapolskaniezmieniłasięwciągu
wiekówiniezmienisięnigdy.Oddawniejszychjużczasówistnie-
jenaUkrainiepodberłemrosyjskimiwGalicjipodaustriackim,
ruchnarodowyruski,awostatnichdniachrozbudziłsięnaLitwie
ilitewski.JakżezachowująsięwobectegoPolacy?GdybyBjörnson
mógłczytaćdziennikipolskie,przekonałbysię,żecałaniemalprasa
nasza,bezwzględunabarwę,niezajmowałainiezajmujebynaj-
mniejwrogiegowzględemtychaspiracjistanowiska.Panującawniej
myśldasięstreścićwtychkrótkichsłowach:Niebudujcienanie-
nawiścidonasidonaszejkultury,bonanienawiściniedasięnic
zbudować.Bądźcienambraćmi,amywamodpłacimymiłością
ipomocą”.AutorOgniemimieczemwtrąciłwpewnymmomencie:
nMiłośćojczyznyniezaślepiamnietakdalece,bymniemiałwi-
dziećnaszychdziejowychwadizapoznawałnaszegrzechy.Mie-
liśmyjedneipopełniliśmydrugie,alenietakie,jakienamzarzuca
