Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Erazmianizmareformacja
45
przyjaciółisłabośćcharakteru
119
,nacotenodpowiedział,piszącGąbkę
(Spongia)
120
.StanowiskoHuttenasymbolicznieukazałorozpadstronnictwa
humanistycznegolub-ujmująctowęziej-erazmiańskiego.
Erazmnieustanniepoddawanybyłpresjitakżezestronyprzeciwników
Lutra
121
.Wpaździerniku1519r.wLowanium(gdzieErazmprzybywałdo
1521r.)dominikaninJakobvonHoogstratenwezwałteologówdopotępienia
Lutra
122
.AutorzyantyluterańskichkazańatakowalirównieżErazma,przy-
pisującmunietylkoudziałwpowstaniuantyscholastycznejsatyryEpistolae
obscurorumvirorum,lecztakżeantypapieskiegodziełaIuliusexclusus
ecoelis
123
.PoogłoszeniubullipapieskiejExsurgeDominecieńpodejrzenia
osprzyjanieLutrowipadającynahumanistęcorazbardziejsiępogłębiał,
postępowanieErazmadalekiebyłobowiemodjednoznaczności.Gdynun-
cjuszGirolamoAleandericesarznaciskalinaelektoraSaksoniiFryderyka
Mądrego,abywysłałLutradoRzymu,Erazmwlistopadzie1520r.odbył
zwładcąrozmowę,poktórejodmówiłonwydaniareformatora
124
.Erazm
przygotowałteżdlaFryderykaekspertyzęzawierającąbardzopozytywną
ocenęnaukiLutra(AxiomataprocausaLutheri)
125
.Erazmowiprzypisano
wówczasrównieżprojekt,którymiałposłużyćsejmowiwWormacjido
pokojowegorozwiązaniasporureligijnego
126
.Wtymokresiehumanista
EntscheidungsjahrederReformation,nHistorischeZeitschrif.Beihefe”14,1928,s.1-131;
A.Becker,UlrichsvonHuttenpolemischeDialogeimSpannungsfeldvonHumanismusund
Politik,Göttingen2013.
119UlrichiHutteniequitisGermani,operaquaereperiripotuierantomnia,t.1-5,wyd.
E.Böcking,Leipzig1859-1861,tut.2,s.180-241.
120OperaomniaDesideriiErasmi,t.9,cz.1,Amsterdam1982,s.93-113.
121
Zob.H.Holeczek,DieHaltungdesErasmuszuLuthernachdemScheiternseiner
Vermittlungspolitik,nArchivfürReformationsgeschichte”64,1973,s.85-112.
122Allen,Opusepistolarum,nr1030;E.deMoreau,Lutheretl’UniversitédeLouvain,
nNouvellerevuetheologique”54,1927,s.401-435;K.Blockx,DeVerdoordelingvanMaarten
LutherdoordeTeologischeFaculteitteLeuvenin1519,Brussels1958;idem,TeFaculty
ofTeologyinConfictwithErasmusandLuther,nLouvainStudies”5,1975,s.252-263;
J.Étienne,Spiritualismeérasmienetthéologienslouvanistes.Unchangementdeproblématique
audébutduXVIèmesiècle,Louvain-Gembloux1956.
123
Allen,Opusepistolarum,nr1162(XI1520,mowaokazaniachNicolaasavanEgmond);
L.-E.Halkin,ÉrasmeetlesPays-Bas,w:ErasmusundEuropa,red.A.Buck,Wiesbaden1988,
s.44;A.Gerlo,ÉrasmeetlesPays-Bays,w:ColloquiaErasmianaTuronensia,t.1,Toronto
1972,s.97-111;P.Fabisch,Iuliusexclususecoelis,s.195-388.
124
I.Ludolphy,FriedrichderWeise:KurfürstvonSachsen1463-1525,Leipzig2006,
s.328-329,424-425;M.Brecht,MartinLuther,t.1,s.396-398.
125ErasmiOpuscula.ASupplementtotheOperaomnia,wyd.W.K.Ferguson,Hague
1933,s.336-337;H.Holeczek,Erasmusdeutsch,t.1,s.150.
126
ErasmiOpuscula,s.349-351.Spórnatematautorstwazreferowanow:H.Holeczek,
Erasmusdeutsch,t.1,s.151-158.
