Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
19
zograniczeńjęzykaijegoniewystarczalnościdlapoznania
9
,co
mocnoakcentujewwielumiejscach
10
,kiedymówi,żemusimy
całkowicieodwrócićsięodcodziennegojęzykaizwykłejmowy,
nponieważpouczyćnasmożetylkoTen,któryprzezsłowazze-
wnątrzprzypomniałnam,żemieszkawnaszymwnętrzu”
11
.
Zkoleiwnurciearystotelesowskimobowiązywałozgołainne
podejście;język,wydajesię,rozumianojakoracjonalny,rzą-
dzonyprzezregułysystem,którymożnabadaćwoderwaniuod
kontekstuiintencjimówiącego,iktórykoncentrujesięnazda-
niachjakojednostkachjęzykowychprzekazującychinformacje
niezbędnedozorganizowaniawiedzy.Podsumowując,można
powiedzieć,żeoilearystotelesowskiepodejściedologikizpew-
nościąkoncentrujesięnawnioskachformalnych,todialektyka
neoplatońskabyłaraczejprowadzeniemduszywgórę,do
miejsca,wktórymmożebezpośredniooglądaćinteligibilnąrze-
czywistość.Tenprocesdialektycznyjestwyraźniezilustrowany
przezAugustynawdowodzienaistnienieBogawOwolnej
woliII
12
.Wydajesię,żetakżeargumentontologicznyAnzelma
mawłaśnietakiejądro,tzn.abyzmierzaćdopostawieniaduszy
9Zob.Augustyn,Onauczycielu,XI,36,w:Augustyn,Dialogi
filozoficzne,tłum.J.Modrzejewski,A.Trombala.t.3,Warszawa:PAX,
1953,s.61:nSłowamajątylkowartość–itojużnajłaskawiejjeocenia-
jąc,żepobudzająnasdoszukaniarzeczy,aleniepokazująnamichwten
sposób,żebyśmymoglijepoznać.[ł]Zesłówzaśmożemydowiedzieć
siętylkoosłowach,awłaściwiepoznaćconajwyżejichbrzmienie.[ł]
słyszącsłowaniedowiadujemysięniczegonawetosłowach”.
10Tamże,XII,40,s.64:nKiedyzaśchodzioprzedmioty,które
widzimymyślą,tojestprzypomocyinteligencjiirozumu,słowanasze
odnosząsięwprawdziedorzeczyobecnych,oglądanychwowymwe-
wnętrznymświetleprawdy,którąoświecasięiktórejzażywatakzwany
wewnętrznyczłowiek,lecziwtedysłuchacz,jeżelisamtakżewidzite
przedmiotywsposóbczystyukrytymokiemduszy,wie,oczymmówię,
nienapodstawiemoichsłów,leczwłasnegowewnętrznegowidzenia.
[ł]Uczysięonniezmoichsłów,leczdziękitemu,żeBógprzedoczami
jegoduszyodsłaniasamerzeczy”.
11Tamże,XIV,46,s.70.
12Zob.Augustyn,Owolnejwoli,ks.II,III,7,w:Augustyn,Dia-
logifilozoficzne,tłum.J.Modrzejewski,A.Trombala,t.3,s.116–117.
