Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5010403
Reakcjepostawne
Prawidłowefunkcjonowanieukładurównowagi,nazywaneteżzmysłemrównowa-
gi,zależyodprawidłowegofunkcjonowaniasiecineuronowych,związanychczyn-
nościowozfunkcjąbłędnika,móżdżku,narząduwzrokuorazproprioceptorów
kinestetycznychmięśniistawów.Zaburzeniafunkcjiktóregokolwiekzwyżejwy-
mienionychkomponentówtegoukładupowodujezaburzeniawutrzymywaniurów-
nowagiciałastatycznejidynamicznej.
Ważną,alenienajważniejszą,częśćukładurównowagistanowinarządprzed-
sionkowy,czylibłędnik.Wejściaczucioweodbłędnikadoneuronówwpniumózgu
integrująsięzpochodzącymiodnarząduwzrokowegoiproprioceptorówkineste-
tycznychodcinkaszyjnegokręgosłupaorazcałegoukładumięśniowo-szkieleto-
wego.Wnastępstwiewejśćczuciowych,wywołanychnagłązmianąpostawyciała,
dochodzidowystępowaniaodruchowychreakcjipostawnych,któreutrzymująrzut
ogólnegośrodkaciężkościciaławgranicachpolapłaszczyznypodparcia.
Układnerwowydysponujedwomaneuromechanizmami,którychroniąprzed
upadkiem:
10Reakcjaautomatycznapostawna(ang.automaticposturalresponse
APR),występującapodotarciudostrukturukładurównowagiimpulsówbiegną-
cychodproprioceptorówpobudzonychruchemciała.Jesttoneuromechanizmreak-
cjikompensacyjnej,przywracającejrównowagęciałapojejnieoczekiwanymza-
burzeniu.BadanieAPRprzeprowadzasię,opracowanąprzezNashneraiPetersa
(1990),metodąposturografiidynamicznej.
20Antycypacjaprzystosowaniapostawnego(ang.anticipatoryposturalad-
justmentAPA),występującaprzeddotarcieminformacjiodproprioceptorówdo
strukturukładurównowagi.Jestto,prawdopodobniezakodowanywośrodkowym
układzienerwowym,neuromechanizmprzygotowującyukładnerwowydozapo-
biegnięciamającejnastąpićutracierównowagiciała.
TenfenomenneurofizjologicznyzostałodkrytyiopisanyprzezBelenkija,Gur-
finkelaiPaltsewaw1967roku.Jestonnadalprzedmiotembadańklinicznychneu-
rofizjologicznychprzeprowadzanychzapomocąstosownychtestówinstrumental-
nych.
Obamechanizmynerwowejkontroliruchubiologicznymisprzężeniami
funkcjineurofizjologicznychprzebiegającychwkierunkachodmiennych.Wprzy-
padkuAPRwystępujeprocessprzężeniazwrotnego(ang.:feedback).Natomiast
wprzypadkuAPAprocessprzężeniadoprzodu(ang.:feedforward).Działanie
obuneuromechanizmówwydająsiębyćwspółzależne,bowiempacjencichorzy
neurologiczniewykazujączęstodysfunkcje,któreobiektywizowanedwomaro-
dzajamiwyżejwymienionychtestówinstrumentalnych.Niemniej,osoby,uktó-
rychwystępujeznacznaniestabilnośćpostawyciałazwiązanazupośledzeniem
fenomenuAPA,przyzupełniesprawnymlubumiarkowanieupośledzonym,mecha-
nizmiereakcjiautomatycznychpostawnych.Dziejesięteżiodwrotnie.Identyfiko-
wanietychróżnychtypówzaburzeńrównowagiciała,tj.odróżnianiadysfunkcji
sprzężeniazwrotnegooddysfunkcjisprzężeniadoprzodu,umożliwiaindywiduali-
zowaniestrategiiracjonalnegopostępowaniafizjoterapeutycznego.
60