Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁII.POHEGLOWSKIEUJĘCIE
PROBLEMURZECZY–KAROLMARKS
„Zrozumiałmniechybatylkojeden...”–miałskarżyćsięumiera-
jącyjużHegel,poczymdorzuciłzgoryczą:„Aleionnicniezrozu-
miał!”1.
Słowatezmuszajądozastanowieniatymbardziej,żenabrak
uczniówiadmiratorówHegelzpewnościąniemógłnarzekać.Byłoich
takwielu,żedzielilisięnaróżnefrakcjeiugrupowaniawewnątrz
szerokopojętejipotężnieoddziałującejszkołyheglowskiej.
AbyzrozumiećdlaczegowłaśnieKarolMarkszostaniewyróżniony
wnastępnymkrokunaszegonamysłunadprzemianąkonceptualizacji
rzeczy,nieodzownejestprzywołaniechoćbyogólnegozarysusceny
filozoficznej,najakiejpojawiłasięjegotwórczość.
1.Postheglowskikryzysmetafizyki–młodohegliści
Najbardziejznanypodziałbezpośrednichspadkobiercówmyśli
HegladokonanyzostałprzezDavidaFriedrichaStraussa,anastępnie
rozbudowanyirozpowszechnionyprzezLudwigaMicheleta.Rozróż-
nienietobierzezapodstawępolitycznypodziałparlamentufrancu-
skiego,zuwzględnieniemreligijnychsympatiiorazantypatiinastęp-
cówHegla.Wtensposóbzostalionirozdzieleninastaroheglistów
(prawica)orazmłodoheglistów(lewica).Wswojejfundamentalnejpra-
cypoświęconejoddziaływaniuHeglanafilozofięXIXwieku,którą
obieramyzaprzewodnikdonaszychwstępnychrozważań,KarlLöwith
uzupełniatenpodziałoopiscentrumorazneoheglistów,czylitych,
którzyodnawialiheglizmwpóźniejszymczasie(koniecXIXiXXw.).
Prawica.Jakwspomnieliśmy,prawąstronęfilozoficznejscenyzajęli
pośmierciHeglastarohegliści,doktórychzaliczalisięprzedewszyst-
kimwydawcyjegodzieł–vonHenning,Hotho,Förster,Marheineke–
jakrównieżHinrichs,Daub,ConradiorazSchaller,atakżeRosen-
kranz,Haym,Erdmann,Fischer,Gableriinni.Wgrupietejdomino-
1Za:J.L.Nancy,Laremarquespéculative;patrz:RS,16;tuidalej–jeśli
wprzypisielubbibliografiiniezaznaczonoinaczej–tłumaczeniewłasne.