Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Wpływwojnyipowojennychzmiangranicnawielkośćistrukturę...
57
korzystnychzmianzachodzącychwpierwszychlatachpowojniewPolsce
ilustrujefakt,żew1945r.liczbapracownikówumysłowychwporównaniu
z1938r.wzrosłaz323,1tys.do385,7tys.,cooznacza,żeprzedwojnąpra-
cownicyumysłowistanowiliwstosunkudorobotników15%,apowojnie
już26%(daneZUSopracownikachubezpieczonych).Wnastępnychlatach
liczbapracownikówumysłowychdynamicznierosła-w1948r.byłoichjuż
915,8tys.,tj.oponad180%więcejniżw1938r.(wtymsamymczasiewzrost
zatrudnieniarobotnikówwyniósłokoło45%)126.Szczególniedynamicznie
rosłabiurokracjacentralna.Dośćpowiedzieć,żeoileprzedwojnąliczyła
onawPolsce63430osoby,tow1947r.uległapodwojeniuiwynosiłajuż
127024.Szczególnywzrostnastąpiłwresortachgospodarczych,przedwo-
jenneMinisterstwoPrzemysłuiHandluzatrudniałobowiemw1939r.1889
osób,apowojenneresortyodpowiedzialnezatensamzakressprawliczyły
już12743pracowników.Odrębnąkwestiąjestrozrostorganówbezpieczeń-
stwa,któreprzedwojnązatrudniały42945osób(bezKorpusuOchronyPo-
granicza),aw1947r.135tysięcy127.
Źródłanadmiernegozatrudnieniawprzemyśleprecyzyjnieujmująwy-
nikiankietyprzeprowadzonejprzezCUPwkilkusetzakładachw1947roku.
Konstatowanownimflwporównaniuzokresemprzedwojennymwlatach
1946i1947
a)powszechnywzrostliczbowyabsolutnyiwzględnyrobotnikówza-
trudnionychprzyinwestycjachipodstawowychremontachwewszystkich
zakładachpracybezwzględunaichcharakterwytwórczy;
b)powszechnywzrostliczbowyabsolutnyiwzględnyrobotnikówza-
trudnionychwdziałachgospodarczych;
c)powszechnywzrostliczbowyabsolutnyiwzględnypracowników
biurowych;
d)wszędziewystępującybrakinżynierówipracownikówtechnicznych;
e)wzrostliczbowypracownikówwstosunkudorozmiarówprodukcji”128.
Opróczobiektywnychczynnikówwzrostuzatrudnienia,takichjakko-
niecznośćprzeprowadzeniaremontów,komasacjaczyrozbudowazakła-
dów,wpływnatomiałoprzejęcieprzezfabrykiwieluzadańsocjalnych,
rozbudowastrażyzakładowychczyczynnościwykonywanedawniejprzez
osobneprzedsiębiorstwa(np.transport)itd.129Głównymijednakczynnika-
126AAN,KCPPRsygn.295/XI/442,Stanaktualnyubezpieczeńspołecznych–opracowanie
CzesławaBajera(30września1948r.),s.111.
127AAN,CUPsygn.1782,Wzrostzatrudnieniawsłużbiepaństwowej(1947r.),s.1-11.
128AAN,CUPsygn.3201,Wynikiankietyopolitycezatrudnienia1948,s.6.
129Zakładyutrzymywaływłasnebrygadyremontowe,zamiastjakpraktykowanoto
przedwojnązlecaćniezbędnenaprawywyspecjalizowanymfirmomprywatnym,rozsze-
rzeniuuległyzadaniasocjalne(awszczególnościaprowizacyjne),nastąpiłopowiększenie
