Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
bardziej
powodzenie
programu
germanizacji
zdawało
się
zapewnionym,gdypozwycięstwienadFrancjąwypowiedziano
polskości
systematyczną
a
nieubłaganą
walkę.
Rozpoczynając
Kulturkampf,Bismarckkierowałsięwznacznejmierzepotrzebą
złamaniapolskości.Jeżelizaśtadrogazawiodła,jeżelidoprowadziła
nawetdorozbudzeniapoczucianarodowegopolskiegowtymodłamie
ludności,gdziegoniebyło,topóźniejsześrodki—jakwydalenie
jednorazowe
około
40
000
Polaków,
poddanych
rosyjskich
iaustriackich,orazniedopuszczenienadaldoosiedlaniasięobcych
poddanychnarodowościpolskiejnaziemiachzaborupruskiego,jak
wzmocnieniegermanizacjiprzezszkołędrogązupełnegousunięcia
językapolskiegoiprzenoszenianauczycieliPolakównazachód
niemiecki,jakcorazszerszeusiłowaniagermanizacjiprzezKościół,jak
wreszcie
ustanowienie
słynnej
Komisji
Kolonizacyjnej
rozporządzającejsetkamimilionówmarek—zapowiadałyniemczyźnie
niewątpliwezwycięstwo.Niktteżbodajniewątpił,żepomimo
stwierdzanychniepowodzeńsystemugermanizacyjnegowtymlub
innympunkciekwestiapolskawpaństwiepruskimzbliżasiędo
skutecznegonatejdrodzerozwiązania.
InnysystemwzględemPolakówbyłazmuszonazastosowaćAustria.
Po1866r.monarchiahabsburskaprzestałabyćnarodowympaństwem
niemieckim,jejprawopaństwoweuznałonarodowościnieniemieckie
iodrębnośćwchodzącychwjejskładkrajów.WśródnichGalicja
zajmowałaodrębnemiejscejakokraj,gdzieżywiołniemieckiani
liczebnie,anihistoryczniedożadnejroliniemógłżywićroszczeń.
Galicjateż—jakokrajhistorycznieikulturalniepolski,aczzmasą
ludnościwpołowiepolską,wpołowieruską—oboksamorządu
zsejmemweLwowieotrzymałauznaniejęzykapolskiegojako
urzędowego
w
instytucjach
rządowych,
a
władza
polityczna
powierzonazostałaPolakom,znamiestnikiemmianowanymspośród
obywatelikrajunaczele.
