Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sprzecznościzzasadamiustrojuprawnegosamegopaństwa.
Możnajużdziśpowiedzieć,żechcączawszelkącenęzniszczyć
polskość,państwopruskiezmuszonezostałodopodrywaniapodstaw
własnegoustroju,obniżaniapoczuciaprawnegouogółuswych
obywateli,doburzeniawnichwiarywtrwałośćinstytucji,naktórych
ichbytspołecznyipolitycznysięopiera.Tegorodzajupolityka
wpaństwiecywilizowanym,leżącymwśrodkuEuropy,będącym
organizacjąspołeczeństwa,któregogłównasiłależywtrwałościjego
instynktówprawnychijegoinstytucji,nosiwzarodkupoważne
niebezpieczeństwodlaprzyszłościsamegopaństwa.Jednozdwojga
wtakimrazie:albopaństwojestnadrodzecofaniasiępodpewnymi
względamiwrozwojucywilizacyjnym,pewnegonawet,żesiętak
wyrazimy,świadomegosamorozstroju,iwtakimraziegrożąmu
w
przyszłości
poważne
wstrząsy
wewnętrzne,
albo
instynkt
samozachowawczyspołeczeństwa,któregoNiemcyposiadająwięcej
możeodinnychnarodów,weźmiegóręipołożykrestegorodzaju
zgubnympraktykom.Jakkolwiekwtedypolskośćwpaństwiepruskim
przytegorodzajupolitycerządujestpoważniezagrożona,towcalenie
możnapowiedzieć,żebyhistoriajużswójwyroknaniąwygłosiła.
Państwopruskiewcalejeszczeniedowiodło,żeznalazłosposóbna
wytępieniepolskościinawetnazdobycieprzewagikulturalnej
ispołecznejdlaNiemcównaziemiachpolskich.Metodydzisiejsze
jegopolitykipolskiejbudzićraczejpowinnyobawę,żekwestiapolska
możesięstaćpunktemwyjściadopoważniejszychkomplikacji
wewnętrznychnaszerszymowielegruncieniżprowincjepolskie.
Ustrójwewnętrznypaństwarosyjskiegomniejjestwrażliwyna
wszelkiebezprawie;przeciwnie,nieoparłsięonnaprawiedotychczas.
PodinnymteżkątemprzedstawiasiętosamozagadnieniewKrajach
Zabranych,gdzieRosjapostawiłasobiezacelzniszczeniekultury
polskiej.Tupołożeniezresztąpodkażdymwzględemprzedstawiałosię
inaczej.
