Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
opaństwo,wktórym,takjakwRosji,niemaływpływnapolitykę
wewnętrznąwywierałzawszestosunekdomupanującegododworów
obcych—wieleznaczyłaserdecznaprzyjaźń,łączącaAleksandraII
zjegowujemWilhelmemI.
JednąwszakżezsilnychstronBismarckabyławcaledobra
znajomośćRosjiiwynikającastądpewnaumiejętnośćobliczania
wpływuczynnikówwewnętrznychnapolitykętegopaństwa.Jużna
stanowiskuambasadorawPetersburgunauczyłsięonobawiaćze
stronyspołeczeństwarosyjskiego„głupstwliberalnych”ipanslawizmu,
którychpoczątkiuwydatniłysięsilniewdobieruchupolskiego,
poprzedzającego
ostatnie
powstanie.
Dla
przeciwdziałania
tym
tendencjomuważałonzakoniecznezbliżenieBerlinazPetersburgiem.
„Objąłemurządministrasprawzagranicznych—powiada»żelazny
kanclerz«wswychMyślachiwspomnieniach—podwrażeniem,że
powstanie,którewybuchło1[pomyłkaBismarcka]stycznia1863r.,
nietylkowysuwałokwestięinteresunaszychprowincjiwschodnich,
aletakżeszersząowielekwestię,czygabinetrosyjskibędziesię
kierowałpolskimiczyantypolskimiskłonnościami,dążeniemdo
braterstwa
rosyjsko-polskiego
w
interesie
panslawistycznym,
antyniemieckim,czyteżdowzajemnegopopieraniasięRosjiiPrus”1.
AlezdrugiejstronyBismarckprzeczuwał,żenagruncienowych
prądówwspołeczeństwierosyjskimwyrośnienastrójantyniemiecki
iwidziałjegoobjawyniezwłoczniepowojniefrancuskiejnietylko
wopiniirosyjskiej,alewpostępowaniuGorczakowa.Rok1875,kiedy
interwencjategoostatniegoocaliłaFrancjęodistotnieczyteżrzekomo
grożącegojejnowegonapaduPrus,byłdlaBerlinapoważnymze
stronyRosjiostrzeżeniem.Dyplomacjarosyjskadopieropowojnie
1870-1871r.oceniłazmianywytworzoneprzezniąwewzajemnym
ustosunkowaniusiłmocarstwowychizaczęłasięobawiaćpotęgi
niemieckiej.DlaNiemieczaś,porozgromieniuFrancji,Rosja
pozostałajedynągroźnąnakontynencieeuropejskimpotęgą.Jeżeli
