Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Korespondencje”i„sztuka”.Wprowadzenie
szczególnieczęstowpismachSwedenborgaiSaint-Martina.Tenpierw-
szyzatytułowałnawetjednozeswoichdziełLaclefhiéroglyphiquedes
arcanesnaturelsetspirituelsparvoiedesreprésentationsetdescorrespon-
dances[Kluczhieroglificznytajemnicnaturalnychiduchowychdrogą
reprezentacjiikorespondencji
5
].Dodajmywreszcie,żetłumacztej
książkinajęzykfrancuski,AbbéConstant(aliasEliphasLevi),pod
wpływemteoriiszwedzkiegomistykaopublikowałwlatachczterdzie-
stychXIXwiekudługiwiersz,któryzatytułowałCorrespondances.
WyrażeniecorrespondancedesartswXIXwiekunieistniało.WWiel-
kimsłownikuuniwersalnymP
.Larousse’az1869rokupodhasłemcorre-
spondancenieznajdujemynawetdrobnejwzmiankioużyciutegosłowa
wodniesieniudozwiązkówmiędzysztukami.Wymownegodowoduna
todostarczająpismaQuatremère’adeQuincy.Otóżw1791roku
wkrótkimartykuleOrytownictwie,dołączonymdojegoUwagnatemat
sztukrysunkuweFrancji,autorposługujesięsłowemcorrespondancena
oznaczenierelacjimiędzysztukami
6
.Gdyjednakponadtrzydzieścilat
później,w1823roku,wobszernymdziele,zatytułowanymEssaisurla
nature,lebutetlesmoyensdel’imitationdanslesbeau-arts[Esejonatu-
rze,celuiśrodkachimitacjiwsztukachpięknych],podejmujedługąre-
fleksjęnatentemat,pojęciecorrespondanceniepadaanirazuwintere-
sującymnaskontekście
7
.Możnawięcprzypuszczać,żeposłużeniesię
nimwcześniejbyłoprzypadkowymdoboremsynonimusłowarelacje
8
.
Jedyniznanipoeci,którzykonsekwentnieposługiwalisięnimwkon-
tekściesztuki(zwłaszczapoezji),toBaudelaireiMallarmé,naktórych
refleksjemiaływpływwspomnianewyżejteorie.Baudelairepisał,że
poezjaHugoiGautierabudziwczytelnikuróżnewrażeniazmysłowe,
którenastępniemiędzysobąwzajemniesięwywołująikojarzą.Autor
5Wszystkietłumaczeniatekstówfrancuskichznajdującesięwnawiasachkwadrato-
wych,jeśliniezaznaczonoinaczej,pochodząodautorki.
6A.Q.deQuincy,Réflexionsnouvellessurlagravure,[w:]tegoż,Considérationssurlesarts
dudessinenFrance,suiviesd’unpland’Académie,oud’Ecolepublique,etd’unsystèmed’en-
couragements,Paris1791,s.2.
7Dziełotozostałoprzedrukowaneiopatrzoneentuzjastycznymkomentarzemwla-
tachosiemdziesiątychXXwieku.Por.Q.deQuincy,Del’imitation1823,introductionde
L.KrieretD.Porphyrios,Bruxelles1980.
8SłowotopadajeszczewDodatkudoListuoślepcach(ok.1782roku)Diderota.Słynny
salonierpisałounesortedecorrespondancemiędzydwomazmysłami,dotykiemiwzro-
kiem.Por.D.Diderot,Lettresurlesaveugles,éditioncritiqueparR.Niklaus,Genève–Pa-
ris1970,s.82.
~9~
