Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Romantycznaideakorespondencjisztuk
Kwiatówzłaprzekonywał,żetwórcycipotrafiąwywoływaćtakieefekty
dziękiswojejwrażliwościiumiejętnościdostrzeganiaodpowiedniości
międzyrozmaitymibytamiwświecie.Skojarzeniekosmicznychanalo-
giizezjawiskiemsynestezjipowracatakżewsonecieCorrespondances
9
.
ParęlatpóźniejS.Mallarmé,wartykulezatytułowanymSymphonielit-
téraire(pierwszapublikacjaw„L’Artiste”w1865roku)głosił,żepoezja
Gautiera,Baudelaire’aiBanville’apozwalamuodczućzadziwiające
związkimiędzyróżnymibytamiizjawiskamiorazwywołujewnim
uczucienajwiększejłagodności(laplushautecimedesérénité
10
).Słowo
korespondencjapojawiałosięwpismachtegopoety,gdyopisywałstan
ducha,wywołanykontemplacjąliteraturyimuzyki.Polegaćonmiałna
odczuwaniupełnejharmoniimiędzyświatempostrzeganymzapośred-
nictwemzmysłówagłębokozakorzenionymiwspomnieniamiidyspo-
zycjamiwewnętrznymipoety
11
.WartykuleLaMusiqueetlesLettres,
któregogłównączęśćodczytałpoetanaswoimwykładziewCambridge
w1894roku,mówił:Letourdetellephraseoulelacd’undistique,copiés
surnotreconformation,aidentl’éclosion,ennous,d’aperçusetdecorrespon-
dances[Formatakiegozdaniaczyjeziorodystychu,odbitenanaszej
strukturzewewnętrznej,pomagająwnarodzinachwnasspostrzeżeń
ikorespondencji]
12
.UautoraRzutukośćmipojęciecorrespondancenie
tylekonotowałowięcposzukiwaniesensu,jakumistyków,coraczej
sugerowałotrudnydosprecyzowania,ajednocześnieupragnionystan
duszy.Dlanasznaczącenaraziejestjedno:aniBaudelaire,aniMallar-
méokorespondencjachsztukniemówili.
9Dokładniejszejanalizyznaczenia,jakiesłowucorrespondancenadawałBaudelaire,do-
konamosobnowrozdziale,którywcałościpoświęconyjesttemupoecie.
10S.Mallarmé,Symphonielittéraire,[w:]tegoż,Igitur,Divagations,Uncoupdedès,nou-
velleéditionprésentée,établieetannotéeparB.Marchal,Paris2003,s.353.
11Bientôtuneinsensibletransfigurations’opèreenmoi,etlasensationdelalégèretésefond
peuàpeuenunedeperfection.Toutmonêtrespirituel–letrésorprofonddescorrespondan-
ces,l’accordintimedescouleurs,lesouvenirdurythmeantérieur,etlasciencemystérieuse
duVerbe–estrequis,ettoutentiers’émeut,sousl’actiondelararepoésiequej’invoque,avec
unensembled’unesimerveilleusejustessequedesesjeuxcombinésrésultelaseulelucidité
[Wnetdokonujesięwemnieniedostrzegalnaprzemianaipoczucielekkościprzemienia
siępowoliwpoczuciedoskonałości.Całymójbytduchowy–głębokiskarbkorespon-
dencji,intymnazgodabarw,wspomnienieminionegorymuitajemniczanaukaSłowa
–zostająwezwaneiwcałościdoznająwzruszeniapodwpływemniezwykłejpoezji,jaką
przywołuję,adziejesiętoztakądokładnością,żeztychzłożonychgierpowstajejasność
samawsobie].S.Mallarmé,Symphonielittéraire,[w:]tegoż,Igitur…,s.352.
12S.Mallarmé,LaMusiqueetlesLettres,[w:]tegoż,Igitur…,s.374.
~10~
