Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Witkowska,R.Przybylski,Romantyzm,Warszawa2007
ISBN978-83-01-13848-6,©byWNPWN2007
I.Pierwszedziesięciolecieniewoli(1795–1805).4.Lausagriculturae
Tenkultwsimiałdwaaspekty.Popierwsze,wieśwychwalaliludzieskłonni
dokontemplacji,prowadzącypraceumysłowemyślicieleipoeci,esteciszukający
wewnętrznegospokoju.Ciludziekojarzyliwieśprzedewszystkimzotium,
chociażniemusiałoonooznaczaćzarazpróżniactwaczybezczynności.Chodziło
turaczejospokójpotrzebnydopracyumysłowej,ozaciszeniezbędnedo
duchowychrozmyślań,oratunekprzedpokusamizdemoralizowanegomiasta.
Ciludzie,jakpisałunasC.Godebski,„równiezHoracymwzdychalido
wioski”.IchzawołaniemstałysięsłynnewierszewjednejzsatyrHoracego:
„Orus,quandoegoteauspiciam?”
Kiedyżcię,wsi,zobaczę,kiedysobiewreszcie,
Naczytaniepozwolę,nadrzymkę,marzenie,
Pijąc,jakzLety,zgryzotsłodkiezapomnienie...
Podrugie,dlawieluludziwieśnabrałaznaczeniadlategoprzedewszystkim,
żetupracowałrolnik.Wierzono,iżfundamentemkulturyludzkiejbyłaijest
nadalpracanaroli,wktórejprocesieczłowiekstworzyłizachowałcałyszereg
podstawowychwartościmoralnych,stanowiącychsamąistotęczłowieczeńst-
wa.Poematrolniczywyrósłwłaśnieztakichprzekonań.Byłniewątpliwie
hymnemoładzieiporządku,orytmieżyciaipracyrolnikauporządkowanym
przezczasnatury.Aleprzedewszystkiembyłśpiewemosakralnymcharak-
terzepracy.Stądwłaśniebrałosięniebywałeprzywiązanieówczesnego
klasycyzmudoGeorgikWergiliusza.Dlategoteżnasipoeciuprawialiwów-
czasnietylemożepoematopisowy,ilepoematdydaktyczny,zresztąwnajlep-
szymtegosłowaznaczeniu,wktórymnaprawdęchodziłoopochwałęszlachet-
nychwartości.
Polscypoecizainteresowalisiętymgatunkiemwchwili,kiedy—używając
tytułusłynnejksiążkiMarianaKukiela—pokilkulatach„próbpowstańczych
potrzecimrozbiorze”wrazzrozczarowaniempolitykąNapoleonawobec
Legionówgen.DąbrowskiegouderzyławPolakówfalazwątpieniawsensowność
zbrojnychwysiłków.Wówczastowzrokszukającyszablispocząłnapługu.Do
pisaniaswegoZiemiaństwaKajetanKoźmianzasiadłwłaśniewr.1802.
Ponieważjeukończyłiwcałościwydrukowałdopieropowielulatach,jego
dziełemzajmiemysięniecopóźniej.Natomiastrokwcześniejwydrukowałwe
LwowieswójpoematRolnictwoDyzmaBończa-Tomaszewski,byłysekretarz
konfederacjitargowickiej,któryostatecznyupadekpaństwaprzeżyłrównie
mocnojakszlachetnibojownicyoniepodległość.Jegopoematcieszyłsię
niejakimpowodzeniem,skorowr.1802wKrakowiewyszłojegodrugie
wydanie.PóźniejotegorodzajupoematachwIIIczęściDziadówumieścił
Mickiewiczironicznąuwagę,żejestto„tysiącwierszyosadzeniugrochu”,ale
przycałymszacunkudladowcipuromantycznegogeniusza,nawettego
67
