Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
MAGDALENADĄBROWSKA
łecznejczynawetpolitycznej.Towtenczaswreszciedałyosobieznaćambicje
literackiekobiet.DominiqueGodineaupisałaotym:nkorespondencja,notatki
zprzeczytanychksiążek,osobistetłumaczeniastarożytnychczyzagranicznych
autorów,dziennikintymny[ł]1tepierwszepisarskiedoświadczeniapań
wyzwalająwniektórychznichpragnienieujawnieniawłasnychdziełszerszej
publiczności;wewszystkichkrajachwXVIIIwiekuwzrastaliczbapublikacji
kobiecych,cojestobjawemlepszegowykształcenia,lecztakżedążeniadotego,
byniebyćjedynietowarzyszkąmężczyznył”1.Światliterackibyłpostrzega-
nyjednakbardziejjakomęskiniżkobiecy,wktórymmężczyznabyłobecny
idoktóregokobietadopierowchodziła.Barwniejszyiintensywniejszyprzebieg
procesytemiaływEuropieZachodniejaniżeliwRosji,niemniejturównież
wystąpiły,stanowiącjednozeświadectwpodążaniamiejscowychwładzoraz
eliteuropejskądrogąrozwojukulturalnego.
StudianadrodzinamiliterackimiwRosjiczasówOświeceniamogąstanowić
składowąbadańnietylkonadbiografiąispuściznąliterackąpisarzy,alerównież
nadposzczególnymiinstytucjamiżycialiterackiegoiprzebiegiemorazmecha-
nizmamiinstytucjonalizowaniasiężyciakulturalnego.nCechąkonstytutywną
literataXVIIIwiekujestnietylestatusautorautrzymującegosięzeswego
pióra,ileuczestnictwo,jakpisze[Jean-François]Marmontel,w»społeczności
literatów«”1zauważyłRogerChartier2.Instytucjamiżycialiterackiegobyły
więcredakcjeczasopismiwydawnictwa,salony(wRosjibardziejjednakwXIX
niżXVIIIstuleciu),kółka,grupyiszkołyliterackie.Międzysobąróżnijesto-
pieńsformalizowaniaorganizacyjnego,odwysokiego(wprzypadkuredakcji)
doniskiego(wprzypadkuszkoły).Częstoróżnicemiędzynimisąbardzosub-
telne:jeślizatemgrupaliterackanopierasięnabezpośrednimwspółdziałaniu
należącychdoniejpisarzy,poczuwającychsiędosolidarnościwrealizowa-
niuwspólnychzamierzeń”,toszkołaliteracka,definiowanajakonkrągpisarzy
uprawiającychtwórczośćmieszczącąsięwobrębiewspólnejkonwencji[ł],
którychdokonaniasąpokrewnepodwzględemstylistycznym,genologicznym,
tematycznym,aczęstotakżeideowym”,możeistniećncałkiemniezależnieod
jakiejkolwiekstycznościmiędzyjejprzedstawicielamiorazodwspólnotyichza-
łożeńprogramowych”3.Studianadrodzinamiliterackimimogąstanowićwresz-
ciecząstkębadańnadpokoleniami(generacjami)literackimi.
Wskazanyproblemzostanierozpatrzonywniniejszymartykulenatrzech
przykładach,reprezentującychtrzynajczęściejspotykanewOświeceniuwa-
riantyrodzinyliterackiej:ojciecicórka(AleksanderSumarokowiJekatierina
1D.Godineau:Kobieta.Przeł.J.Kornecka.W:CzłowiekOświecenia.Red.M.Vo-
velle.Warszawa2001,s.423.
2R.Chartier:Literat.Przeł.J.Miszalska.W:CzłowiekOświeceniał,s.166.
3J.Sławiński:Szkołaliteracka.W:M.Głowiński,T.Kostkiewiczowa,
A.Okopień-Sławińska,J.Sławiński:Słownikterminówliterackich.Wrocław2010,
s.557.
