Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
13
alizacjirepublikańskichpostulatówutworzeniarząduprzedstawicielskie-
go,zagwarantowaniapodstawowychwolności,równościwobecprawa
iswobodywJeffersonowskim„poszukiwaniuszczęścia”1.Zbiegiemlat
zmieniałasiędemokracjaamerykańska.Ewolucjipodlegałrównieżlibe-
ralizm,któryodnarodzinStanówZjednoczonychstanowiłrdzeńamery-
kańskiejkulturypolitycznej.Jakdowodząkomunitaryści,tradycyjny
republikanizmJamesaMadisona,ThomasaJeffersona,ThomasaPaine’a
iBenjaminaFranklinazwolnaustępowałpolajegoproceduralnejformie.
Współczesnyliberalizmamerykańskizdecydowaniewiększąwagęprzy-
kładadoprawjednostek,aniżelidoichobowiązkówwzględemwspól-
noty.Opowiadasięzaudoskonalaniemsystemupowszechnieobowiązu-
jącychprocedur,służącychrozstrzyganiusporówwokółróżnorodnych
wizjidobraprezentowanychprzezindywidualistycznieumotywowane
jednostki,ignorującjednocześniepotrzebęosiągnięciakonsensusucodo
treścidobrawspólnego.Takrozumianyliberalizm–określanyczęsto
jako„proceduralny”,„opartynaprawach”lub„indywidualistyczny”–
jest,zdaniemkomunitarystów,odpowiedzialnyzaodnotowywanyobec-
niekryzysmoralnyiinstytucjonalnyspołeczeństwaobywatelskiego
wStanachZjednoczonych.To,czyrzeczywiściemamydoczynienia
zkryzysemrepublikiamerykańskiejidegrengoladąjejspołeczeństwa,
jestwartezastanowienia.
Prowadzącstudianaddziełamigłównychprzedstawicielikomunitary-
zmu,możnaodnieśćwrażenie,żewielejegopostulatówjestobecnych
takżewramachideologicznegodyskursuprowadzonegoobecniewna-
szymkraju.Kilkunastoletniedoświadczeniaodrodzonejpolskiejdemo-
kracjiwskazują,jakwielupierwotnychzwolenników„liberalizacji”
wszelkichdziedzinżyciaspołecznegodystansujesięobecnieodliberali-
zmu,zasilającszeregijegoprzeciwników.Częściznichmożnaprzypisać
wyraźnąskłonnośćdoposługiwaniasiękomunitarystycznąargumentacją.
1ZnamiennefrazyumieściłJeffersonwdrugimakapicieDeklaracjiNiepodległości,
wktórymujawniłswojecałkowitepoparciedlanowychprądówmyślowych:„Uważamy
następująceprawdyzaoczywiste;żewszyscyludziestworzenisąrównymi,żeStwórca
obdarzyłichpewnyminienaruszalnymiprawami,żewskładtychprawwchodziżycie,
wolnośćiswobodaubieganiasięoszczęście,żecelemzabezpieczeniatychprawwyłonio-
nezostałyspośródludzirządy,którychsprawiedliwawładzawywodzisięzezgodyrzą-
dzonych,żejeślikiedykolwiekjakakolwiekformarząduuniemożliwiłabyosiągnięcietych
celów,tonaródmaprawotakirządzmienićlubobalićipowołaćnowy,któregopodwali-
namibędątakiezasadyitakaorganizacjawładzy,jakiewydadząsięnarodowinajbardziej
sprzyjającedlajegoszczęściaibezpieczeństwa”.(Tłumaczenieza:Encyklopediahistorii
StanówZjednoczonychAmeryki.Dziejepolityczne,A.Bartnicki,K.Michałek,I.Rusinowa,
P.W.EGROSS,Warszawa1992,s.67).
