Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
EwaWągiel
wzależnościodzmieniającegosięotoczeniapolitycznego,gospodarczegoispo-
łecznego,dopisywaćdoprawastanowionegotakielubinneregułypostępo-
wania,nadawaćodmiennysensdotychczasowemuichrozumieniu,wyręczać
tymsamymorganyprawodawczewstanowieniupowszechnieobowiązujących
regułpostępowania,zmieniającychdotychczasowenakazyizakazy”
34.
Niebezwpływunaorzecznictwopolskichsądówadministracyjnychmiała
akcesjaPolskidoUniiEuropejskiej.Narodowyporządekprawnyzostałwzbo-
gaconyoprawounineorazorzecznictwoETS.
ObecniewkrajachUniiEuropejskiejobserwujesięzjawiskozbliżaniasię
izacieraniaróżnicmiędzysystemamiprawastanowionegoiprecedensowego.
Jeżelichodzioprawostanowione,precedensuznawanyjestzapomocnicze
źródłoprawaiistniejejedyniedefacto,natomiastcommonlaw,gdzieprecedens
jestsamoistnymźródłemprawaiistniejedeiure.
Wtymmiejscunależytakżewskazać,jakiezarzutykierowanesąpod
adresemprawotwórstwasędziowskiego.Główniejesttoobawanadmiernego
wzmocnieniapozycjisądówizacieraniagranicmiędzywładząustawodawczą
asądowniczą.
Prawosędziowskieniejakowychodziprzedszereginnychorzeczeń,ze
względunaswojąfloryginalność”jestszybkozauważaneiwykorzystywane
przezsądyniższychinstancjijakogotowywzorzecrozwiązywaniakonkretnych
problemów.Wykreowanewtensposóbnormy,zastępstwienormustawowych,
mogąłatwostaćsiępodstawąrozstrzyganiajednostkowychspraw,zeszkodą
dlarealizowaniagwarancjiobywatelskich
35.
Zjednejstronyujednolicanieorzecznictwa,któreniesiezasobąwzrostbez-
pieczeństwaprawnegoipodawanejestjakozaleta,zdrugiejzaśstronynie
sposóbprzewidzieć,jakiestanowiskozajmąsądywprzyszłości,cozkoleiniesie
zasobąpoczuciezachwianiapewnościprawa.
WpełnizgadzamsięzEwąŁętowską,że:flStosowanieprecedensustajesię
[…]corazbardziejnaturalne.Kłopotpoleganatym,żezaprecedensuchodzi
pojedynczerozstrzygnięcie,bez«opracowania».Każdeorzeczeniepowinnobyć
bowiemocenionepodwzględemróżnicwobecpoprzednichorzeczeń.Tym-
czasemwuzasadnieniachwyrokówczęstoprezentowanajestgarśćdawniej-
szychorzeczeń,coprowadzidokonkluzji:«Ponieważbyłotakitakwtakim
itakimorzeczeniu,wzwiązkuztymorzekamyznowuwtakisamsposób».
Tegorodzajupraktykajestniebezpieczna;nietylkodlatego,żeprowadzido
rozstrzygnięćprzypadkowych(awięcniesprawiedliwych),lecztakżedlatego,
żewyjaławiaorzekającychzrefleksjisystematyzacyjnej.[…]Przypadkoweko-
34J.Małecki:Lexfalsalexnonest.W:Exiniurianonoriturius.Księgajubileuszowakuczciprof.
W.Łączkowskiego.Poznań2003,s.64in.;A.Gomułowicz:Aspektprawotwórczysądownictwaadministra-
cyjnego.Warszawa2008,s.38.
35S.Majcher:Wkwestiiprawotwórstwasądowego(naprzykładzieorzecznictwaSNwsprawachkar-
nych).Warszawa2004,s.81.
