Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.OsiągnięciapierwszejkadencjiSejmuWielkiego(1788-1790)
17
wynikuniepodległościowozorientowanazbiorowośćposelskazaczynałanabierać
cechniezależnegopodmiotupolitycznego.
Pokłosiemzaburzeńposelskichstałasiępróbazorganizowaniawdniach
6-8listopadaseparatystycznychobradsejmowychwrezydencjimarszałkaSta-
nisławaMałachowskiegopodjegoprzewodnictwem21.Zgromadzenie,októrym
mowa,odbywałosięwatmosferzeeuforiipolitycznejzokazjiodzyskanianie-
podległegobytuRzeczypospolitej,ajegocelemnadrzędnymstałosiędążenie
doutrwalenianiepodległościowegocharakterupracsejmowych,utrzymaniaich
wnurciewydarzeńz3listopada.DorezydencjimarszałkaStanisławaMałachow-
skiegonieprzybyliprzywódcyPuławian.Puławianiebyliwprawdzie,podobnie
jakiszlachta,zwolennikamiobaleniaRadyNieustającej,aleniechcieli,abyjej
zniesieniedokonałosięwwynikukreacjiustawodawczejSejmunieustającego.
PotoccyzmierzalidoustanowieniaSejmugotowego,podobniezresztąjakikról.
Wtejsytuacjizgromadzenie,pomimotegoiżuczestniczyliwnimnielicznisena-
torowie,posiadałonawskrośszlacheckicharakteriprowadziłodostopniowego
wyzwalaniasięzbiorowościposelskiejspodkurateliPuławian22.Obradamizgro-
madzeniapróbowalizawładnąćhetmańczycy.Świadczył,byotymprzygotowy-
wanyprzezWalerianaStroynowskiego,posławołyńskiego,dokumentkońcowy
zawierającysformułowaniabliskieopozycji23iwzmożonaaktywnośćpolityczna
MichałaWalewskiego,wojewodysieradzkiego,najpełniejwyrażającego,jak
sięprzyjmuje,interesyhetmanaFranciszkaKsaweregoBranickiego,wtrakcie
jegonieobecnościwkraju24.Przedsiębraneprzezhetmańczykówinicjatywyza-
21
PrzełożeniaKrólowiJmciodStanówRzplteySkonfederowanychuczynione,1788,Biblioteka
Kórnicka(dalej-BK),rkps1091,k.182in.Zob.więcejnatemattychwydarzeń:W.Szczygielski,
ZbadańnadpoczątkamiobradSejmuWielkiego,s.35in.
22
Możnatujednakzwrócićuwagę,iżmarszałekStanisławMałachowski,najpełniejwy-
rażającyinteresyszlacheckiejformacjiparlamentarnej,ulegał,wedługopiniikróla,podrugą
połowę1790r.,ażnadtozdaniuIgnacegoPotockiego(StanisławAugustdoAugustynaDebolego,
1IX1790r.,AGAD,ZP,417,s.952(nprzedskinieniemPotockiegomarszałkanigdyprawie
własnegozdaniautrzymaćnieśmie.Awtymswojejwłasnejsiłyniezna”.).
23
Pierwotnąwersjędokumentukońcowego,utrzymanąwnurcieprohetmańskim,niezaak-
ceptowanąprzezzgromadzenie,znamyzrelacjikróla(StanisławAugustdoAugustynaDebolego,
7XI1788r.,AGAD,ZP,417).Por.też:W.Kalinka,op.cit.,t.1,s.190-191.Treśćwłaściwego
dokumentukońcowego:Przełożenia…,BK,rkps1091,k.182in.
24
E.Rostworowski,ZdziejówgenezyTargowicy.Sprawakawaleriinarodowejwdobiesejmu
czteroletniego,nPrzeglądHistoryczny”1954,t.XLV
,z.1,s.19.Por.też:M.Kobierecki,Walewscy
herbuKolumnawXVII-XVIIIwieku.Genealogia.Majętności.Działalnośćpubliczna,Łódź2008,
s.196-197in.OwcześniejszychzwiązkachMichałaWalewskiegozkrólem:H.Żerek,Michał
WalewskipodkomorzykrakowskiiwojewodasieradzkiijegokorespondencjazkrólemStanisławem
Augustem1777-1787,nRocznikŁódzki”2001,t.XLVIII,s.51,57,63,passim.
