Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Seriaprzekładowa.Zarysproblematyki
dung,czylizarazemukładaniemikształceniem,leczwpierwszymrzędzie,
[ł]pragnęliodkryćwłasnyjęzykijegonieprzebranezasoby10.
Takwięctłumaczeniejestparadoksalnierozwijaniemswegoprzezpozna-
wanieobcego,wyjściempoza.Kategorieswojskościiobcościnaprzemiennie
przyciągająsię,byprzenikaćinakładaćsięwzajemnie,anastępnieodpychają,
rozgraniczającswąodmienność.
Wtensposóbrodząsięserieprzekładowe(translatorskie),któretrwając
wtradycjihistorycznoliterackiej,świadcząozmieniającejsięwrażliwościtłu-
maczy(iodbiorców).Przyczymtłumacztopierwszyi,chciałobysięzałożyć,
idealny(modelowy)odbiorca,zaprogramowanyprzezautora11.Przykładami
takichseriirozwijającychsięprzezstuleciawróżnychkulturach,bywymienić
tylkonieliczne,sąEneidaWergiliusza,IliadaHomera,KrólEdypSofoklesaczy
BoskakomediaDantego.Jednakkażdyprzekładwseriijestinny,bokażdypodej-
mowanyjestzinnegopunktuwidzenia:nPlatonizmrenesansuróżnisięodpla-
tonizmuShelleya,EdypHölderlinaniejestEverymanemFreudaanichromym
szamanemLévi-Straussa”12.
Wniniejszymwprowadzeniupragnęnaświetlićwybranestanowiskateore-
tycznewobeczagadnieniaseriiprzekładowej,którąrozumiemjakozbiórprzy-
najmniejdwóchtłumaczeńdanegoutworuliterackiego13.Wpolskimprzekła-
doznawstwiejakopierwszyproblemseriitransalorskiejpodjąłEdwardBalcerzan
(1968),akcentującontologicznąseryjnośćprzekładu.
[T]łumaczenieistniejewseriitłumaczeń.Seriajestpodstawowymspo-
sobemistnieniaprzekładuartystycznego.Natympolegaswoistośćjego
ontologii.Jeżelinawetjakiśutwórobcojęzycznyzostałprzetłumaczonyna
naszjęzyktylkojedenraz,toprzekładtentraktujemyjakopoczątekserii
10P
.Ricoeur,P
.Torop:Otłumaczeniuł,s.46.Por.takżeS.Bassnett:Trans-
lationStudiesł,s.56.
11TłumaczpełniłbyrolęczytelnikamodelowegozaproponowanegoprzezU.Eco
(Lectorinfabula.Przeł.P
.Salwa.Warszawa:PIW
,1994,s.79).Podobnegozdaniasą
B.Tokarz(Wzorzec,podobieństwo,przypominanie.Katowice:nŚląsk”
,1998,s.22-23)
orazJ.Zarek(Krytykprzekładu-wlabiryncieintertekstualności.W:Krytykaprzekładu
wsystemiewiedzyoliteraturze.Red.P
.Fast.Katowice:nŚląsk”
,1999,s.108-109).
12G.Steiner:PowieżyBabelł,s.64.Por.takżeB.Tokarz:Spotkania.Czaso-
przestrzeńprzekładuartystycznego.Katowice:WydawnictwoUniwersytetuŚląskiego,
2010,s.59.
13Wdalszej,analitycznejczęścipracyniebiorępoduwagęzagadnieniaseriipoten-
cjalnej.Wtakimbowiemwypadkukażdyutwórstanowiłbypotencjalnyzbiórtłumaczeń,
corozważyłteoretycznieE.Balcerzan.Przyjmuję,zaOjcewiczem,żepojedynczedzieło
stanowiotwarcieseriiprzekładowej.Zob.G.Ojcewicz:Otwartośćseriiaseriaotwarć:
krytykaprzekładuwsystemiewiedzyotłumaczeniu.W:Recepcja-Transfer-Przekład.
T.2.Red.J.Koźbiał.Warszawa:WydawnictwaUniwersytetuWarszawskiego,2004,s.37.
•
21•
