Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BrigitaSpeičytė
24
szczegółyrealistycznewtraktowaniupostacizwierzęcych).Stane-
vičiuswswychbajkachnietylkosięgałpowspólnedobrofabułezo-
powych,aleteżwymyślałfabuływłasne.Najważniejszaznichtopo-
litycznabajkaArklysirmeśka,wktórejwystępujązwierzętazherbów
WielkiegoKsięstwaLitewskiegoiKsięstwaŻmudzkiego.Bajkawy-
rażapotrzebęnarodowejsolidarnościpomiędzywspólnotamiregio-
nalnymipozostającymiwczasachżmudzkiegoruchukulturalnego,
awięcwwarunkachniewoli,wstaniepewnejodrębności.Ukry-
tywbajceStanevičiusamorałgłosi,żepamięćhistoryczna(wiedza
otym,jakżyliprzodkowie)ichęćrozmowy(wbajceodzywasięje-
dyniereprezentującyŻmudźniedźwiedź)tworząwwarunkachbra-
kupolitycznejwolnościszansęnasolidarnośćiprzełamaniebiernej
logikiużalaniasięnadsobąistrachu,będącychmentalnymiskutka-
miżyciawniewoli(uosabiajelitewskikoń).
Podobneideeznajdziemytakżewprogramowych,Dżmudzkich”
odach:Pożki(PaskunigąKsaverąBoguśą,lietuvį,irJokimąLelevelį,
mozūrą)iStanevičiusa(Šlovėžemaičią).Tekstyteuznawanesąza
swoistemanifestydwuodrębnychgeneracjidziałaczyżmudzkiego
ruchukulturalnego.Obieody–tekstPożkiwtłumaczeniu,tekst
Stanevičiusaworyginale–ukazałysiędrukiemwroku1829,odpo-
wiedniowPolsceinaLitwie.WodziePożkiŻmudzinówiLitwinów
zachęcasię:DŻyjciewzgodziejakbraciawwzajemnejmiłości,/Zno-
ściemężnieniedolę,zwzgardąprzeciwności”.Podstawowymiśrodka-
midoosiągnięciategocelusąpamięćhistorycznaiużywaniejęzyka
litewskiego(Stanevičiuswswejodzieujmujeowewartościtak:Dchwa-
łaprzodków,językwłasny”).Tekulturoweimperatywyodnowylitew-
skiejpamięcihistorycznejijęzykawyrażanesązużyciemklasycystycz-
nychtoposówDboginisławy”,Dsławy”,Dstugłosejwieści”.Ichobecność
wtekstachgłoszącychlitewskieinteresynarodowemożnauznaćza
przejawzakorzenieniatejkulturywewspólnymdziedzictwie,atak-
żezaefektuniwersalnegoimpulsucywilizacyjnego,abyniepoddawać
siębiernieDzapomnieniu”(jakwŠlovėžemaičią)czywspominanemu
przezPożkęDnieszczęściu”.
Żmudzcyliteraciuprawialitakżesatyrę,widzącwniejliteracki
ekwiwalentaktywnościspołecznej.SatyrycznypoematPożkiMuži-
kasŽemaičiąirLietuvoswswoimczasiekrążyłjedyniewodpisach,za
toodmomentupublikacjiwroku1886wnielegalnymwydawnictwie
litewskimstałsięnajbardziejznanymdziełemtegoautora.Pożkana-
śladowałwnimanonimowąsatyręzczasówSejmuCzteroletniego
