Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ChodakowskioposzukiwaniuwszystkichSłowianwnjeziorze”npierwotnej
epokipogańskiej”87informowałWasylaMichałowicza:nZapośrednictwemmego
przyjaciela,znającegoliczneosobymającekontaktywBengalii,pragnęsiędowie-
dzieć,czynabrzegachInduiGangesuniemaczegośpodobnegodosłowiańskie-
gogrództwa”88.UsadowienieprakolebkiSłowianwIndiachpozwalałobadaczowi
rozważaćmigracjęSłowianzeWschodunaZachód:nPolacy,Słowianie,Sarmaty
ciąglezmieszani”89.
JegobadaniaodbijałysięechemwWarszawie,toteżwdniu22II1819rokuzo-
stałonprzyjętywpoczetczłonkówkorespondentówTowarzystwaPrzyjaciółNauk,
powygłoszeniuprzezSurowieckiegoopiniinatematrozprawyOSławiańszczyźnie
przedchrześcijaństwem.ChodakowskiwliściedoStaszica,domagającsięrecenzjitej
rozprawy,ujawniłkrągswychnaukowychautorytetówwdziedziniebadaństarożyt-
nościsłowiańskich–skupionychwTPN:nRacz,JaśnieWielmożnyPan,wezwać
dosiebiekilkuhistorykówlubpracującychnacześćstarożytnościnaszej,jakotoPP
.
Surowieckiego,Majewskiego,Święckiego,Sierakowskiego,Wiesiołowskiego,Lele-
welaiinnych,niechdarująchwilęWołyńcowiidadząpodprzewodnictwemPana
bezstronnywyrok”90.
SłowianiewedługLelewela
WtymgronieLelewelnieżywiłrówniejednoznacznegoprzekonaniaoindyjskiej
etnogenezieSłowian.PrzyjętydoTPNnapodstawieHistoriipolskiejdokońcapa-
nowaniaStefanaBatorego(1813),miałokazjęprzekazywaniastołecznejmyślihisto-
rycznejwwykładachwileńskich(1815–1818i1822–1824)iwpracachpisanych.Czy
tezaChodakowskiego,żenjesteśmydziećmijednejsłowiańskiejkolebki”91,mogła
miećźródłowpismachLelewela?TenulubionyprzezMickiewiczaprofesorprzyjął
założenie,podobnedoSurowieckiego,żereligiaSłowianpochodzizjednejpraoj-
czyzny92.Głosiłon,inaczejniżChodakowski,słowiańskimonoteizm.Chociażjako
historykstawałprzedzagadnieniempoczątkupaństwapolskiego,atakżepoczątku
narodupolskiegowrodziniesłowiańskiej–coznaczyłotakżestawaćwobeczagad-
nieniaetnogenezySłowian,towHistoriipolskiejzagadnieniategoniepodejmo-
wał.Wyrażałnatomiastjużwroku1813przekonanie,któregobędziesiętrzymałwe
wszystkichpracach,ażpodziełowydaneiofiarowaneMickiewiczowiw1853roku
NarodynaziemiachsłowiańskichprzedpowstaniemPolski,żenzawszeSławianie,
nalicznebardzodrobneludyporozdzielani,wyznawalijednegoBoganajwyższe-
go,sprawcępiorunu,iwrozmaitymsposobiecześćmuoddawali,oczekującżycia
przyszłego”93.WwykładachLelewelazhistoriipowszechnejtaetnogenetycznaidea
przybrałanastępującąpostać:nByłWschódnalicznewyznaniapodzielony,które
pomimoduchamiejscowościmiałymiędzysobązwiązki.Wszystkiewiedziały,że
87Z.DołęgaChodakowskidatujetęjednośćodVdoXwiekun.e.,ib.,s.46,48,100.
88Z.DołęgaChodakowski,DoWasylaMichałowiczaPopowa[Moskwa,13VII1822],ib.,s.360.
89Z.DołęgaChodakowski,DoAdolfaDobrowolskiego,s.392.
90Z.DołęgaChodakowski,DoStanisławaStaszica[Międzybóż,24XI1818],ib.,s.231.
91Z.DołęgaChodakowski,RozważaniadotyczącedziejówRusi,ib.,s.59.
92Zob.J.Lelewel,HistoriapolskadokońcapanowaniaStefanaBatorego,Wilno1813.
93J.Lelewel,HistoriapolskadokońcapanowaniaStefanaBatorego,oprac.Z.Kolankowski,Dzieła,
t.VI,Warszawa1962,s.51.
28
