Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
„Mozaika”językowa,etnicznaikulturowa,będącaefektemwielopłaszczy-
znowychinterferencji(istopniowe,naturalnenawarstwianiesięjejelementów),
zapewniławarunkisprzyjająceukształtowaniusięcharakterystycznego,niepo-
wtarzalnegowinnychregionach,językowegoobrazuświataiwartości15,którekulty-
wowałardzennaludnośćzamieszkującaterenpołudniowegoŚląskaoInterpretacja
światairzeczywistośćkomunikacyjnojęzykowamieszkańcówŚląskaCieszyńskie-
goopartebyłynietylkonatolerancjiwyrosłejnapodłożukultywowanejprzez
wiekitożsamości16,lecztakżenaregionalnejkulturzematerialnejiduchowej,
naprzywiązaniudoziemirodzinnej,wartościrodzinnychigwary,dotradycji,
zwyczajów,obrzędów(jakopodstawowychkategoriikonceptualizacjitworzących
sensżycia),któretocechy—jakodbicielustrzane—wpisanezostaływspecyfikę
XIX-wiecznychnazwiskprzechowującychikumulującychówczesnąwiedzę,jak
równieżdoświadczeniakomunikacyjneijęzykowezwiekówpoprzednicho
Uwzględniająctewszystkiedeterminanty,należyprzyjąćstanowisko,żena-
zwiskamożnatraktowaćnietylkojakoelementjęzyka17,aletakżejakoelement
kulturyduchowej(poroAbramowicz2006a:23—29;2006b:13—20;Kaleta1998a),
zapomocąktórychwyrażasięstosunekdosymbolikinarodowej(poroAbramo-
wicz2007:113—122)—opisywaćjediachronicznieisynchronicznie,eksponując
nakażdejpłaszczyźnieichopisupełnioneprzezniekulturotwórcze(azwłaszcza
regionalne)iaksjologicznefunkcjeo
10
Śląskaantroponimiawbadaniachjęzykoznawczych
;adaniaantroponimiihistorycznejorazwspółczesnejŚląskajakojednejzziem
Polski(uwzględniającewopisachjegohistoryczno-topograficznerozwarstwienie
nadzielnice)wminionymstuleciuzyskałynapopularnościoPotwierdzająto:wni-
kliwaanalizasferyonimicznejorazopisstanuzasobówarchiwaliówcieszyńskich,
któregosukcesywniedokonujeRobertMrózek18(prekursorbadańonomastycz-
15
PoroCieślikowa1999:269—276;Czopek-Kopciuch2006b:11—33o
16
;arbaraCzopek-Kopciuchszczegółowoopisujeznaczenietożsamościwprocesiekształto-
waniasięnazwiskwjednymzrozdziałówmonografiizatytułowanejNazwiskapolskiewZagłębiu
Ruhry(Czopek-Kopciuch2004:96—108)o
17
PoropoglądKatarzynySkowronek:„Nazwisko,pełniącefunkcjęidentyfikacyjną,denota-
cyjną,komunikacyjną,jeststrukturązłożoną,mającąswójbiegunfonologicznyisemantycznyo
;iegunfonologicznysłużywkomunikacjidoodróżnianiajednegoobiektuoddrugiego,nato-
miastbiegunsemantycznyobejmujesynchroniczneidiachroniczne(wujęciutradycyjnym)zna-
czenienazwyoTreścikulturowewyrażonenapłaszczyźnienazwiskadziedzicznegosąznaczące
wsensieindywidualnymiogólnym”(Skowronek1997:149—151)o
18
LicznepublikacjeRobertaMrózkawsposóbznaczącywzbogacająjęzykoznawcząihi-
storycznąwiedzęoŚląskuCieszyńskim,poropracemonograficzne:Nazwymiejscowedawnego
ŚląskaCieszyńskiego(1984);SystemmikrotoponimicznyŚląskaCieszyńskiegoXVIIIwieku(1990);Miej-
skikrajobraznazewniczyCieszynawperspektywiediachronicznej(2010)orazliczneartykuły(poro
międzyinnymi:Mrózek1970:187—201;1983:23—26;1985:167—169;1986:79—88;1987:48—58;
1991a:105—110;1991b:182—195;1993:55—60;1994a:135—140;1994b:119—124;2011:102—110)o
