Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
11
Śląskaantroponimiawbadaniachjęzykoznawczych
nychnatymterenie),czterymonografie,któreukazałysięnapoczątkuXXIwieku
(Lipowski2002,2008;Czekaj2003,Lech2004),jakrównieższkicowe(przyczyn-
kowe)syntezynazwosobowych19,kontynuująceproblematykęregionalnejspecy-
fikinazwiskpodejmowanejprzezStanisławaRosponda(1960,1967;opracowania
słownikowe:1967,1973)orazprzezHenryka;orkaiUrszulęSzumską(1976)20o
NazwyosobowezpołudniowejczęściŚląskaCieszyńskiegoprzedstawiapra-
caJaroslavaLipowskiego(2002)ptoNazwiskazJabłonkowaiokolicuschyłkuXVII
wiekuoMonografia,składającasięztrzechczęści:1)zczęścihistorycznej,2)zal-
fabetycznegospisu2233nazwiskpochodzącychzdokumentówhistorycznych,
3)zcharakterystykizebranegomateriału,dotyczącegoostatniejćwierciXVIIwie-
ku,gdyŚląskCieszyńskizostałwcielonydoKomoryCieszyńskiejzsiedzibąwe
WrocławiuoZgromadzonyzasóbantroponimówzJabłonkowareprezentujebardzo
różnorodnymateriał,któryomówiono,odwołującsiędouproszczonejklasyfikacji
semantycznejzaproponowanejprzezSoRosponda(Słowniknazwiskśląskich,czo1:
1973:6)oNaprzykładziezebranychnazwosobowychsformułowanotezę,że„na
południuŚląskaCieszyńskiegowszyscymieszkańcyzapisaniwksięgachpara-
fialnychwostatniejćwierciXVIIwiekuiwpierwszychlatachXVIIIwiekumieli
jużnazwiska”(Lipowski2000:197)oSyntezaJaroslavaLipowskiego,„wpisując
sięwcyklpolskichmonografiiregionalnych,stanowirównieżpewienwkładdo
czeskichbadańjęzykoznawczych”(Naruszewicz-Duchlińska2004:241)o
NiewątpliwąwartościąkolejnejpublikacjiJaroslavaLipowskiego(2008)pto
EwolucjanazwiskwpołudniowejczęściŚląskaCieszyńskiegowczasachaustriackich.
Analizasłowotwórczo-statystycznaigraficznajestjejwarstwaźródłowo-materiało-
wa,przydatnadobadańkonfrontatywnych(diachronicznychisynchronicznych),
zregionalizowanychiogólnopolskichoGłównymcelemtejpracy,cowielokrotnie
podkreślałsamautor,było„uchwycenieprzemianstrukturalnychantroponimów,
określeniecech,któredominowaływposzczególnychetapach,ipróbazdefiniowa-
niaichtendencjirozwojowych”(Lipowski2008:15)oTodiachroniczneujęcieodnosi
siędoczterechfazwydzielonychod1671do1904rokuoPeriodyzacjanazewnicza,
zgodniezprzyjętąkoncepcjąbadawczą,miała„pokazać,najakichpoziomach
językapojawiałysięizanikałyokreśloneelementyjęzykoweantroponimów”(Li-
powski2008:15)oDokonującanalizymateriałuantroponimicznego,obejmującego
2523jednostkileksykalne,uwzględnionowpływsześciuregionalnychczynników,
takichjak:1)gęstośćzaludnienia,2)zajęciacodzienne,3)migrację,4)pobyty
wojsk,5)uściślenienazwyosobowej,6)statusprawnynazwisk(Lipowski2008:
11—15),któredeterminująkształtowaniesięwarstwynazewniczejo
Opisującwspółczesnystanbadańnadśląskąantroponimią,niesposóbpomi-
nąćrozprawyMałgorzatyMagdy-CzekajorazpracyDanutyLech,składających
19
Poronpoartykułyiprzyczynki:Rospond1960:3—22;1965:9—63;Reczek1956:26—51;
Pluta1974:251—260;1985:265—271;Matuszewski1996:223—228;Siciński1959:65—88oWśród
nowszychpracpoświęconychantroponimiitegoregionumożnateżwymienićartykuły:;orek
1991;Lech1999a:160—166;1999b:133—144;Magda1994:19—27;Magda-Czekaj1999:83—92;
2005:143—153o
20
Ho;orek,ukazującproblemywynikającezwieloaspektowychuwarunkowańhistorycz-
nychipolitycznychterenuŚląska,podkreślałkoniecznośćprzeprowadzaniabadańśląskiego
nazewnictwawróżnychujęciachczasowych(;orek,Szumska1976:53)o
