Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
19
Celikoncepcjaopracowaniasłownikowego
(w1862rokuotwartomleczarnię)oZinicjatywymiejskichwładzw1876roku
założonorzeźnię,aw1882rokuotwartogazownięo„Złotywiek”przeżywały
równieżhandelwielobranżowyorazrzemiosładrobne(międzyinnymi:skórza-
ne,artystyczneijubilerskie)orazbranżaelektrycznaoWtymteżokresienasze-
rokąskalęrozwinąłsięeksport,wzrosładługośćoddanychdoużytkudrógoraz
częstotliwośćkorzystaniaześrodkówkomunikacyjnych—telegrafówipołączeń
telefonicznych(Popiołek1913:388)o
ZaczynnikdeterminującyprzyrostludnościnaterenieŚląskaCieszyńskiego
uznaćmożnateżaustriackąustawęopowszechnychprawachobywateli(z21
grudnia1867roku),gwarantującąwszystkimnacjomprawodopodtrzymywania
swegojęzykaikulturybezwzględunawyznanie,ustawy,namocyktórejprote-
stanciuzyskalipełnerównouprawnienieoZnaczącymwydarzeniembyłorównież
wybudowaniew1896rokuwCieszyniekoszarówwojskowych,mieszczących
blisko2000żołnierzyioficerówo
Wokresieprzeobrażeń(1860—1900)podejmowanokolejneinicjatywykul-
tywującetradycjęipoczucietożsamościnarodowejoWramachtejdziałalności
utworzonow1861rokuCzytelnięLudową—centrumpolityczneikulturalneżycia
PolakówwCieszynie,aw1872rokupowołanoTowarzystwoPomocyNaukowej,
materialniewspierającestudiującąmłodzieżpolską(;uława,redo,1998:75,82,86)o
Niebezznaczeniabyłoteżpowstaniew1869rokuTowarzystwaRolniczego,sze-
rzącegooświatęrolniczą(pomagającegoworganizacjiprodukcyjnegozaplecza),
orazTowarzystwaOszczędnościiZaliczek(w1873roku),którepełniłofunkcję
bankuchłopskiego(umożliwiającegootrzymaniekredytunarozwójiunowocześ-
nienieprodukcji)o
NapoczątkulatsześćdziesiątychXIXwiekusiłyroboczejdostarczałaśląska
wieś,którejmieszkańcyzwolnienibylizpoddaństwaipańszczyzny,ausuwanize
swoichsiedzibprzezprężnierozwijającesięgospodarstwasiedlaczeoJednak20lat
później(wlatach1880—1900)napołudniowymŚląskuwidocznestałysię:wysoki
przyrostnaturalny,dużachłonnośćimigracjizzewnątrz,małaemigracjawła-
sna,cospowodowało,żeówregionstanowiłośrodekoznacznymzagęszczeniu
ludności(Sworakowski1937:105)oWpowiatachpolitycznychCieszyniFrysztat
(wrazzpowiatemsądowymPolskaOstrawaiFrydek)wroku1880zamieszkiwało
łącznie60,7%ogólnejliczbyimigrantównaŚląskuCieszyńskimoZrejestruimi-
grantówspisanegowedługkrajówpochodzenia(równieżz1880roku)wynikało,
żewczasietymnajliczniejprzybywalinaŚląskCieszyńskiimigrancizMoraw
iCzech,którzystanowiliwówczas51,6%całkowitejliczbyelementunapływowego
(Sworakowski1937:106—107)o
Rynekpracyprzyciągałdoośrodkówprzemysłowychnietylkoludnośćspo-
zaŚląska,lecztakżezpograniczapowiatówśląskich,cospowodowałoznaczącą
migracjęwewnątrzśląskąoUschyłkuXIXwiekuwyczerpałysięzasobylokalnej
siłyroboczej,pochodzącejzewsicieszyńskichizgminśląskich,dlategoteżna
terytoriumŚląskaCieszyńskiegozaczęlimasowonapływaćrobotnicyzGalicji
iGórnychWęgier(zeSłowacji)oZespisuludnościprzeprowadzonegow1890roku
wynika,żewrokutymliczbaprzybyszówzGalicjisiępodwoiła,podczasgdy
liczbaprzybyszówzMorawiCzechuległatylkonieznacznemuprzyrostowioÓw
faktmiałpodłożeekonomiczne—wynikałzpopytunarobotnikagalicyjskiego,
