Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
którybyłtańszyimniejwymagający,zczegochętniekorzystałkapitałniemiecki
wśląskimokręguprzemysłowym(Sworakowski1937:108)o
Wedługspisuludnościz1880roku,naŚląskuCieszyńskimmieszkało190773
katolików(wefrysztackim—61346,wcieszyńskim—76622,weFrydku—
5594);Żydów—1942i35293protestantów(wcieszyńskim)oTensamdokument
ujawnia,żewKsięstwieCieszyńskimśrednio27—38%ludziżyłozprzemysłu,
zrolnictwa53—55%,natomiastpozostałaczęść—zhandluipracyumysłowej
(Chlebowczyk,redo,1973:51—53)o
Zmateriałówdemografiihistorycznejwynika,żew1900rokuŚląskCieszyński
zamieszkiwało330000obywatelioSilnąpozycjęrolnictwawypierałprzemysł,któ-
ry,mimowszystko,wgłównejmierzedecydowałogospodarczymispołecznym
obliczukrajuoJegonajwiększymskupiskiembyławschodnia—śląsko-cieszyń-
ska—częśćZagłębiaOstrawsko-KarwińskiegooNatymobszarzewydobywano
węgielz26kopalń,aprzykilkuznichrozbudowanokoksownieoUschyłku
XIXwiekuzakładytezatrudniały38000górników,robotnikówpowierzchnio-
wychikoksiarzy,awewszystkichdziałachwytwórczościprzemysłowejpraco-
wałołącznie65000robotników(;uława,redo,1998:84)o
Przywołanefaktyhistoryczne(począwszyodokresurolnictwa,askończywszy
naokresiewielkichprzeobrażeń)ukazująrolęipotęgęŚląskaCieszyńskiegowXIX
wiekuorazfunkcjęjegocentrumpolitycznegoiadministracyjnego—Cieszyna,na
tleinnychobszarów(możnaprzypomnieć:;ielskobyłoośrodkiemprodukcjiwłó-
kienniczej,UstrońiTrzyniec—produkcjihutniczej,aokręgostrawsko-karwiński
—górniczo-hutniczej)oRegiontennietylkoodegrałistotneznaczeniewrozwoju
rolnictwaiprzemysłu,ukazującwzorcowedlainnychdzielnicczyośrodków
(zwłaszczaGalicji)sposobygospodarowaniazasobamiwprocesieplanowaniain-
dustrializacjiregionalnej,lecztakżezapisałsięwdziejachoświatypolskiejo;yłon
miejscemwidocznegopostępucywilizacyjnegowewszystkichstrefachżycia,ob-
szarem„rozbudzeniapolskości”(Sworakowski1937:33)—świadomegopowstania
ruchunarodowościowego,znaczącymeuropejskimośrodkiemkulturowymo
Wszystkietenawarstwiającesięczynnikiprzełożyłysięnaniepowtarzalnyna
innymobszarzecharakterantroponimiiperyferycznejo
20
Zasadyredakcjihasełsłownikowych
SłowniknazwiskmieszkańcówpołudniowegoŚląskaXIXwiekuzawiera11231jed-
nostekwyekscerpowanychzdostępnychźródeł(ichspisicharakterystykęza-
mieszczonopoWstępie)oZgromadzonyzasóbobejmujenazwiskarodzimeoraz
obce,pozwalająceustalić,jakączęśćobywateliregionustanowiłyosobyurodzone
winnychrejonachkrajuorazoodmiennejnarodowościoWsłownikutymprzyjęto
następującezasadyredakcyjne:
1oWszystkiehasła,zapisanepogrubionymiwersalikami,podanesąwukładzie
alfabetycznymwmianownikuliczbypojedynczejo
