Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.FRAZEOLOGIZMYWSPÓŁCZESNEJPOLSZCZYZNYMOTYWOWANESYTUACJĄWALKI
wstosunkudowalczyć.Czasownikrąbaćsię<bićsięnapałasze,szable,rapie-
ryitp.,pojedynkowaćsiębroniąsieczną,wychodzidziśzużycia;jednostkihar-
cowaćzasadniczonieużywamyjużwznaczeniu<walczyćwpojedynkę,odby-
waćharceprzedbitwą,.Niezmieniatofaktu,żeniektóreczasownikitegotypu
(np.pojedynkowaćsię)funkcjonujądlaoznaczeniahistorycznychjużrealiów–
wykorzystujejeliteraturapiękna,filmitp.Konsekwencjąwskazanychzjawisk
jestzwiększeniesięwXXwiekuzakresuużyciawyrazuwalczyć–jestonszerszy
odzakresuużyciaczasownikabićsięwznaczeniu<zmagaćsięzużyciembroni,.
Wyrazwalczyćoznaczadziśróżnetypydziałańzbrojnych.Należytutakżeza-
znaczyć,żeleksemy:wojna,bitwa,potyczka,starcie,bój,bójka,bitka–hiponimy
jednostkiwalka–sąnierównoznaczne.Różnyjestm.in.stopieńichuprawomoc-
nienia,atakżezasięg,liczebnośćuczestnikówodpowiednichsytuacji.Leksemy
te–zarównoczasownikowe,jakinominalne–wchodząwskładwieluzwiązków
frazeologicznychmotywowanychsytuacjąwalki(zbrojnej).
4.FRAZEOLOGIZMYWSPÓŁCZESNEJPOLSZCZYZNY
MOTYWOWANESYTUACJĄWALKI(ZBROJNEJ)
Związkifrazeologiczneodnotowanewewspółczesnychpolskichtekstachujaw-
niają,żewterminachWALKI(ZBROJNEJ)ujmowanesąróżnezakresyludzkiego
doświadczenia,wktórychpojawiająsiępewneFORMYRYWALIZACJI,DZIA-
ŁAŃCELOWYCH33,aokreśloneśrodkispełniająpodobnefunkcje,jakbroń
33Wskazywalinatom.in.G.Lakoff,M.Johnson(G.Lakoff,M.Johnson,Metaforywnaszym
życiu,przeł.T.P.Krzeszowski,Warszawa1988,s.87),J.Bralczyk(J.Bralczyk,Ojęzykupol-
skiejpropagandypolitycznejlatsiedemdziesiątych,Uppsala1987,J.Bralczyk,Strategiewję-
zykupropagandypolitycznej(opolskiejpropagandziepartyjnopaństwowejwlatach1982-88),
|w:|Językakultura,t.4:Funkcjejęzykaiwypowiedzi,podred.J.Bartmińskiego,R.Grze-
gorczykowej,Wrocław1991,s.105-114.J.Bralczyk,Oużywaniujęzykawpolskiejpolityce
wlatachdziewięćdziesiątych,|w:|Polszczyzna2000.Orędzieostaniejęzykanaprzełomie
tysiącleci,podred.W.Pisarka,Kraków1999,s.197-217),A.Chmielewska(A.Chmielew-
ska,Kampania,„Zapis”1977,nr4,s.78-89),M.Frankowska(M.Frankowska,Frazeologia
imetaforykawtekstachpolitycznychlat1989-1993,|w:|Językakultura,t.11:Językpolityki
awspółczesnakulturapolityczna,podred.J.Anusiewicza,B.Sicińskiego,Wrocław1994,
s.38-43),D.N.Wesołowska(D.N.Wesołowska,Demobilizacjiniebyło(wnioskileksykolo-
giczne),|w:|Wybórtekstówdonaukiojęzykupolskim,oprac.W.Gruszczyński,G.Majkow-
ska,H.Satkiewicz,Warszawa1988,s.238,D.N.Wesołowska,Neosemantyzmywspółczesne-
gojęzykapolskiego,Kraków1978,s.64).Owskazanychsposobachpostrzegania,ujmowania
pewnychsferrzeczywistościpisałatakżeautorkaniniejszegotekstu(por.D.Połowniak-
-Wawrzonek,Związkifrazeologicznewspółczesnegojęzykapolskiegomotywowanesytuacją
walki(zbrojnej),Kielce2008,D.Połowniak-Wawrzonek,MetaforaSPÓR(DYSKUSJA,PO-
LEMIKA)toWALKA(ZBROJNA)wpolskiejfrazeologii,„KieleckieStudiaFilologiczne”,
15
