Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.FRAZEOLOGIZMYWSPÓŁCZESNEJPOLSZCZYZNYMOTYWOWANESYTUACJĄWALKI
takżedoinnychkonfliktówwsferachzwierzchnich–nietylkopolitycznych.
MetaforaWŁADZAtoGÓRAujawniasięwpolszczyźniem.in.wjednymze
znaczeńwyrazugóra<władza,zwierzchność;ludzienakierowniczych(zwłasz-
czawysokich)stanowiskach,orazwsemantycefrazeologizmuktośjestugóry
<ktośnależydozwierzchnictwa,dowarstwkierowniczych,ktośjestwlepszym
położeniuodinnych,.Połączeniemzimna37wojnaokreślasiędziśnietylko
stanrywalizacji,wrogości,nieżyczliwości,niechęcimiędzypaństwamiza-
chodnimi,USAaistniejącymkiedyśblokiempaństwsocjalistycznych,aletak-
żemiędzyinnymipaństwami,instytucjami,ludźmi.Nastąpiłatukolejnazmia-
nametaforyczna–pierwotnyterminpolitycznystałsięokreśleniemogólnym
(podobniejestwprzypadkuwyrażeniawojnanagórze).Jesttoprzejawmecha-
nizmu,któryzaznaczasięwjęzyku,tj.pewnepołączeniauwarunkowanehi-
storycznie,będącenazwamikonkretnychfaktówzaistniałychwPOLITYCE,
oddzielająsięzbiegiemczasuodjednostkowychwydarzeń,stająsięokreśle-
niamiogólnymi.
III.Połączeniemreprezentującymtrzeciągrupęfrazeologizmówniechbę-
dziewyrażeniewojnapodjazdowa,stanowiącepierwotnieterminwojskowy.
Wyrażeniewojnapodjazdowamaterminologiczneznaczenie<wojna,wcza-
siektórejstronasłabszastosujetaktykęunikaniageneralnychbitewizwalcza
przeciwnikaniespodziewanyminapadamiprzypomocyniewielkichoddziałów
wojskowychlubpartyzanckichZpołączeniemwojnapodjazdowaużytkowni-
komjęzykakojarzysięgł.znaczenie<zespółpodstępnych,skrytych,trudnoprze-
widywalnych,męczącychdlaprzeciwnikadziałań,.Podanetekstyujawniają,że
wnowej,metaforycznejsemantycewyrażeniawojnapodjazdowawyróżniająsię
właśnieelementyznaczeniowe:<zespółdziałańpodstępnych,trudnoprzewidy-
walnych,wymierzonychprzeciwkokomuś,czemuś,mającychnaceludokucze-
niestronieprzeciwnej,zmęczeniejej,ograniczeniejejwpływów,.Wniektó-
rychzpodanychkontekstówpojawiająsięwyraźnesygnałydeterminologizacji,
np.następujezmianaszykukomponentów,któryjestobligatoryjnydlaterminu
wojskowego(por.cytat3);pojawiająsiętakieokreślnikiwojnypodjazdowej,któ-
rewskazują,żepołączenieniejestodnoszonedoWALKI(ZBROJNEJ).
IV.Przykłademwariantuzwiązkurejestrowanegowopisach,mówiących
oWALCE(ZBROJNEJ),możebyćchociażbypołączeniektośwytrąciłkomuś
argument(-y)(zręki)otakimsamymmetaforycznymznaczeniu,jakzwrotktoś
wytrąciłkomuśbrońzręki,tj.<ktośpozbawiłkogośargumentów,podstawdo
obrony,dodziałania,ktośudaremniłkomuścoś,.
37Ozmianachwstrukturzeznaczeniowejwyrazuzimnypisałam.in.N.D.Arutiunowa–Me-
taforajęzykowa.(Składniaileksyka),cz.2,przeł.J.Faryno,„Teksty”1981,z.1,s.144.
21
