Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MotywyteniesąwcaleczymśwyjątkowyminieograniczająsięjedyniedokrólestwaAnglii.
WokresieśredniowieczaAngliabyłanierozerwalniezwiązanazkontynentem.Jejwładcywlatach
1066–1485pochodzilizrodówfrancuskich.AżdoutratyNormandiinarzeczkoronyfrancuskiej
w1204rokuAngliastanowiłazaledwiejedenzelementówwielkiegoiniejednolitegotworu,
wznacznymstopniufrankońskiego,którypóźniejsihistorycyochrzcilimianem„imperium
anglonormańskiego”lubteż–poprzejęciutronuw1154rokuprzezHenrykaPlantageneta,hrabiego
Andegawenii–„imperiumandegaweńskiego”.Nawetpo1204rokukoronaangielskawciążbyła
powiązanazresztąEuropyzasprawąwojen,dyplomacjiczykrucjat.Pozostałośćpowspomnianym
imperium,czyliGaskonia,stanowiłaniezmiennąkośćniezgodymiędzyAngliąaFrancją.Początkowo
chodziłojedynieojejutrzymanie,potemopowiększenieterytorium,wreszcie–począwszyodroku
1337–konfliktprzerodziłsięwotwartąwojnę,atozasprawąangielskiegokrólaijegoroszczeń
dofrancuskiejkorony.TakżewsferzeintelektualnejAngliawpisywałasięwgłównynurtkultury
europejskiej,comaogromneznaczeniedlazrozumieniaangielskiejhistoriografii.Ideereformatorskie
przeniknęłydoKościołaangielskiegopodkoniecXIstuleciainapoczątkuwiekuXII,aduchowni,
którzystanowilitakistotneźródłoinformacjinatematwydarzeńwepoceśrodkowegośredniowiecza,
należelidoinstytucjistanowiącejelementszerszejintelektualnejtradycji,któraobejmowałaswymi
wpływamicałązachodniąEuropę.
Częściątejsamejmiędzynarodowejtradycjibylirównieżautorzyświeccy.Dwunastowieczny
anglonormańskipisarzGeoffreyGaimarpojawiasięjakojedenzpierwszychtwórcówdziełświeckich
irycerskichadresowanychdoarystokracji.Jegospuściznaprzynależydotradycjizpograniczahistorii
iliteratury.Faktyczniewśredniowieczunieistniałwyraźnyrozdziałmiędzyobiemadziedzinami.
Wydajesię,żezwieńczeniemtejtradycjibyłyutworysłynącegoznieścisłościfaktograficznej,ale
niesłychaniepoczytnegoczternastowiecznegohistorykaJeanaFroissarta,którywspomina,iżrozpoczął
odpisaniapoezji,abywkrótcepoświęcićsięwyższemupowołaniu,amianowiciehistorii.Jego
opowieścipełnesąopisówbrawurowychpotyczekrycerskich,abrutalnewalkiweFrancjiprzypominają
czasempełnegracjipojedynkipodczasturniejówrycerskichnadworzekrólewskim.Wspomniana
tradycjaliterackawywodzisięzFrancji,leczsięgałatakżepozagranicetegokraju(określenie„romans”
stosowanedoopisujednegozgatunkówliterackichnależącychdotejtradycjibierzesięstąd,iżutwory
tepisanowwernakularnym[rodzimym]językuromańskim,aniepołacinie,którąposługiwałsię
Kościółiklasycy).
Należyrównieżwspomniećopewnychwspólnychelementachfolklorystycznych(ludowych)
pojawiającychsięwróżnychokresachikrajach.Jaksięprzekonamy,motywwładcy,któryzdołał
oszukaćśmierć,zdajesięwystępowaćniezwykleczęsto,itowwielukulturach.Natejsamejzasadzie
fenomenkróla-męczennikaniepojawiałsięjedyniewhistoriiAnglii.Przykłademniechbędzie
niedawnypomysłrosyjskiejCerkwiprawosławnej,bykanonizowaćcaraMikołajaII,rozstrzelanego
przezbolszewikóww1918roku.PodobieństwazangielskimkrólemKarolemMęczennikiemnasuwają
sięsameidowodząjedynie,żewładzamonarszawwielukulturachwciążroztaczapewienczar.
Wreszciedzisiejszywizerunekśredniowiecznychwładcówiprzekaznatematichśmiercipod
wielomawzględamizostałukształtowanyprzezpisarzyepokniecopóźniejszych.Zapewne
najważniejszyznichtoWilliamSzekspir.Tematemjegodziewięciusztukbyłopanowanie
średniowiecznychkrólówAnglii.Mowao:KróluJanie,RyszardzieII,dwóchczęściachHenrykaIV,
HenrykuV,trzechczęściachHenrykaVIorazRyszardzieIII.Wszystkieutwory,pozapierwszym,
stanowiąwmiaręciągły(choćniepełny)zapisdziejówAngliiodlat90.XIVwiekudoroku1485.
