Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
trafionystrzałąpodczaspolowania4.PotyczkiWilhelmaRudegozKościołemorazjegoreputacja
antyklerykaładostarczyłybogatejstrawykronikarzom,którzyprzedstawialijegośmierćjakodzieło
Boga.Wczasachnowożytnychokolicznościjegozgonudoprowadziłydopowstanialicznychteorii
spiskowych,wedlektórychzostałonzamordowany,anawetzłożonywofierze5.TrzecisynZdobywcy,
Henryk,objąłtronpośmierciWilhelmaRudego,czemuzapewnesprzyjałfakt,iżbyłobecnypodczas
fatalnegopolowania,aRobertniezdążyłjeszczewrócićzZiemiŚwiętej.Ówszczęśliwyzbieg
okolicznościorazto,żeHenrykznajdowałsięniedalekomiejscazbrodni(oilebyłatozbrodnia),stał
siędodatkowympaliwempodsycającymteorie,jakobyWilhelmaRudegozamordowano.Nawetjeśli
przyjmiemy,żeśmierćtabyładziełemprzypadku,wartonajejprzykładzieprześledzić,jakpoważne
politycznekonsekwencjemożemiećnieoczekiwanyzgonkróla,anawetsammomentjegośmierci.
ZabezpieczywszysobietronAnglii,HenrykpokonałpóźniejRobertawbitwiepodTinchebrayw1106
roku,dodającNormandiędoswychzdobyczy.GdybyWilhelmżył,AngliaiNormandiastanowiłyby
osobneterytoria,ahistoriaśredniowiecznejAngliipotoczyłabysięzgołaodmiennie.
PlanydynastyczneHenrykatakżeprzekreśliłaśmierć–w1120rokuwkatastrofie„BiałegoStatku”
utonąłjegojedynysynzprawegołoża,WilhelmAdelin6.Tragediatamiałaokazaćsięniezwykle
brzemiennawskutki.ŚmierćHenryka11grudnia1135roku–spowodowanadolegliwościami
gastrycznymi(słynne„przejedzeniesięminogami”)–zapoczątkowałaokrespolitycznejniestabilności,
tradycyjnie(choćbłędnie)określanyjakoczasanarchii7.MowaorządachStefanazBlois(1135–1154),
następcyHenryka.PośmierciWilhelmaAdelinaHenrykowipozostałajedyniecórkaMatylda(Maud).
Mimożew1127rokuangielscybaronowieuznalijązaprawowitąnastępczyniętronu,tojejkuzyn
Stefan(kolejnywnukZdobywcy,poprzezmatkę,Adelę)w1135rokuprzejąłwładzę,wykorzystującto,
iżwielubaronówniebyłoprzekonanychdoideikobiecychrządów;nadomiarzłegoMatyldawyszła
zamążzahrabiegoAndegawenii,krainytradycyjniewrogiejwobecNormandii.Wojnędomową,która
wkonsekwencjiwybuchłamiędzyzwolennikamiStefanaiMatyldy,ostateczniezakończyłkompromis
–ustalono,żeStefanbędzierządziłażdośmierci,apotemtronobejmiesynMatyldy,Henryk
Andegaweński(późniejszykrólHenrykIIPlantagenet).Zawarciekompromisuułatwiłanagłaśmierć
najstarszegosynaStefana,Eustachego,która„szczęśliwym”zbiegiemokolicznościnastąpiław1153
roku,aktórąówcześniludzieuznalizawyrazwoliBogaikaręzazbezczeszczenieprzezEustachego
sanktuariumświętegoEdmunda(BuryStEdmunds).ZkoleiStefanzmarłwsposóbnaturalny,mimo
żewalkizajegopanowaniamiałyniesłychanieburzliwyprzebieg.Piszącojegośmierci,któranastąpiła
wDover25października1154rokuwkonsekwencjiostregonieżytujelit,kronikarzeniemieli
wzanadrzuwieluumoralniającychkomentarzy8.Uznanopoprostujegozgonzawzorcowyprzykład
dobrejśmierci,gdyżkrólprzyjąłświętesakramenty9.Władcazostałpochowanywswymulubionym
opactwiewFavershamwhrabstwieKentobokmałżonki,MatyldyzBoulogne.
PoobjęciutronuHenrykIIszybkoprzywróciłstabilnerządywpaństwie,coprzeczytezie,jakoby
Stefanwcześniejdoprowadziłkrajdostanuanarchii.Dziękiodziedziczonymziemiom,podjętym
działaniommilitarnym–własnymirodziców–orazmałżeństwuzEleonorąAkwitańską(dziedziczką
księstwaobejmującegozasięgiemjednątrzeciąziemkrólestwaFrancji)Henrykzbudowałrozległe,lecz
bynajmniejniejednolite„imperium”,rozciągającesięodPirenejównapołudniupowzgórzaCheviot
nagranicyangielsko-szkockiej.Późniejszelatajegopanowaniabyłydośćburzliwe,chociażby
zewzględunabuntowniczedziałaniasynów.PodobniejakWilhelmZdobywca,Henrykstarałsię
zaspokoićambicjepotomków,rozdzielającmiędzynichziemieswegoimperium.Najstarszy,Henryk,
miałotrzymaćnależącedoojcaterytoriadziedziczneAnglii,NormandiiiAndegawenii.Młodszy,
