Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Spisanarefleksjanadkulturąjestrelatywnieniedawna(najstarszezachowa-
nejejprzekazysięgająVwiekup.n.e.,przynajmniejwcywilizacjieuropejskiej).
Trzebatuwspomniećnp.ogreckimpojęciupaideiaodnoszonymnajpierwdo
wychowywaniaikształceniadzieci(paides),anastępnie-przynajmniejodpóź-
negookresuklasycznego-dokształceniaogólnego,dohumanizacjipojmo-
wanejoczywiściewedługideałówgreckiejpolis.Pojęcietoznajdujemymiędzy
innymiwtytuleksiążkiKsenofonta(ok.430r.p.n.e.-ok.355r.p.n.e.)Kyrou
paideia(OwychowaniuCyrusa).
1.POWSTANIEIROZWÓJSOCJOLOGICZNEJREFLEKSJINADKULTURĄ
Fot.2.Cudgrecki–Delfy
Ważniejszadlarefleksjinadkulturąbyłajednakwstępnapróbarozróż-
nieniatego,conaturalne,odtego,cospołecznienabyte.Trzebatuprzede
wszystkimprzywołaćrozróżnieniestosowaneprzezsofistów(V-IVwiekp.n.e.):
physei(to,coustanowioneprzezbogów,przeznaturę)ithesei(to,coustano-
wioneprzezludzi).RozróżnienietoznajdujemytakżeuPlatonaiArystotelesa.
Sofiści(aprzedewszystkimProtagoras)przejawialiprzytymstanowiskoan-
tropocentryczne(„Wszystkichrzeczymiarąjestczłowiek”-głosijedynezda-
niezachowanezgłównegodziełaProtagorasa).Ważniejszydlarefleksjinad
kulturąbyłjednakrelatywizmikonwencjonalizmobecnywmyślisofistycznej.
Sofiścizakładalibowiem,żeto,couchodzizaobowiązujące(np.odnośniepra-
wa,moralnościczyreligii),jestwynikiemswoistejkonwencjispołecznej-czyli
jestwytworemżyciaspołecznegoi,jakbyśmydziśpowiedzieli,interakcjitowa-
rzyszącejżyciuspołecznemu.Dodaćmożna,żepodobnepoglądybyłydość
dobrzezadomowionewmyśligreckiejjużniecowcześniej.Znajdujemyjenp.
31
