Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
COTOJESTNARÓD?
18
Naródtojednaznajczęściejużywanychkategoriiwdyskursiepolitycznym
-mówisięoprawienarodówdosamostanowienia,ointeresienarodowym,
owybijaniusięnarodównaniepodległość,ozagrożeniachdlatożsamościna-
rodowej,owspółpracy,podziałachikonfliktachnarodowych.Wdebaciepoli-
tycznejsłowoDnaród”pojawiasięwrozmaitychkontekstachisytuacjach,ale
mimopowszechnościwystępowaniaiintuicyjnegozrozumieniatrudnopodać
jedną,przyjmowanąprzezwszystkich,formalnądefinicjętegopojęcia,taką,
któraniewywoływałabykontrowersjiiemocji.Powodówtegostanurzeczyjest
kilka.Popierwsze,wielośćdefinicjiwynikazfaktu,żeniemalkażdajestprostą
ekstrapolacjącechnarodu,doktóregonależysamautordefinicji.Definiujący
bierzepoduwagęcechyihistorięswojegonarodu,zapominając,żepewnych
właściwości,któreprzyjmujezapowszechneioczywiste,innenarodyniema-
ją.DDefinicjenarodunosząbardzowyraźnyśladnarodowościautora”-stwier-
dzaMarekWaldenberg(2000,s.21).Podrugie,kategorianarodu,jakwiele
innychpojęćznaukspołecznych,macharakterhistoryczny(oczymbędzie
jeszczemowawdalszejczęściksiążki).Trudnojestsformułowaćdefinicję
naroducałkowicieahistoryczną,abstrahującąodkontekstudziejowegoalbo
taką,którauwzględniałabypełnąewolucjęznaczeniowątegosłowawciągu
ostatnichkilkusetlat.Definicjenosząbowiemnietylkowyraźnyśladprzyna-
leżnościnarodowejautora,aleiśladepoki,wktórejżyłlubżyje,sąuwarun-
kowanekontekstemhistorycznym.Potrzecie,kategorianarodunależydo
kategoriipolitycznych,ainterespolitycznyróżnychgrupdefiniującychpojęcia
politycznebywaodmienny,coczęstoprzekładasięnaodmiennązawartośćse-
mantycznądefiniowanychkategorii.Wprawdzieniektórzyautorzy-zwolenni-
cypodejściakulturowegodonarodu,tacyjakAntoninaKłoskowskaiFlorian
Znaniecki-uważają,żenaródmacharakterstrictekulturowy,alenierozstrzy-
gającwtymmiejscu,czymająonirację,czynie,trzebastwierdzić,żenawet
jeśliprzyjmiesiękulturowądefinicjęnarodu,torodzionapoważnekonsekwen-
cjepolityczne.Wielerazymanipulowanodefinicjąnarodu,takbyzrodzinyna-
rodówpewnegrupywykluczyć,innezaśdoniejzaliczyć.Kilkarazykategoria
naroduwprowadziłasporezamieszaniepolityczne.
NapoczątkuXIXwiekuniemieckifilozofGeorgW
.F.Hegelzaproponował
podziałnarodównahistoryczneiniehistoryczne.Tepierwszewedługniego
miałyprawodowłasnegopaństwa,miałybowiemtradycjepaństwowości,kie-
dyśtworzyłyodrębnebytypolityczne.Drugiebyłytegoprawapozbawione,
ponieważwprzeszłościniebyłyzdolnezbudowaćwłasnejorganizacjipaństwo-
wej.PodziałHeglazostałzapamiętanyipowtórzonyprzezinnychautorów,
międzyinnymiFryderykaEngelsaiklasykaaustriackiejsocjaldemokracjiOtto
Bauera(iimczęstojestprzypisywany).Większośćnarodówniehistorycz-
nychcechowałaniekompletnastrukturaspołeczna,czylibrakklasyrządzącej
