Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
COTOJESTNARÓD?
22
alborombem.Jeślipodobnywymóg-posiadaniawszystkichcechwymienio-
nychwdefinicji-stosowaćdoistniejącychnarodów,szybkosięokaże,żeta-
kichnarodówjestniedużo.Wielewspólnotpowszechnieuznawanychzanarody
niecharakteryzujesięwszystkimicechamidefinicyjnymi,musiałybybyćzatem
zgrupynarodówwykluczone.Ztegopowoduzamiastodefinicjinarodulepiej
jestmówićoideinarodu,koncepcjinarodulub,odwołującsiędosocjologii
MaxaWebera,typieidealnymnarodu.Ideanarodulubtypidealnyzakłada,że
bytyrealneniemusząwykazywaćwszystkichcechimożnamówićoichwięk-
szejlubmniejszejzgodnościzideałem.Takiegradacyjnepodejścielikwiduje
sporyoto,którewspólnotysąnarodami,aktóreniminiesą,skoroniemają
wszystkichdefinicyjnychwłaściwości(Waldenberg2000,s.22)4.Kategoria
typuidealnegoredukujeteżpierwszyproblem.Weberdefiniowałtypyidealne
jakokonstruktywyprowadzaneindukcyjniezrealnegoświatalubrzeczywisto-
ścihistorycznej.Abystworzyćtypidealny,trzebazanurzyćsięwrzeczywistości
historycznejbądźspołecznej,anastępnieuogólnićispotęgowaćcechylubzja-
wiskaistniejącerealnie.Typidealnytoniemodelwywiedzionydedukcyjnie
zapriorycznejteoriianinominalistycznepojęcie,aleprzerysowanagenerali-
zacjaistniejącejrzeczywistości.Użyciekategoriitypuidealnegoodsuwazatem
problemwspomnianegobłędnegokoła-relacjimiędzykategoriąajejrealnym
odpowiednikiem.
Ostatniauwagaodnosisiędosposobuopisu.Jakkażdązbiorowośćludz-
ką,takinaródmożnaopisywaćzdwóchperspektyw:wewnętrznej-członka
wspólnotynarodowej,izewnętrznej-badaczaiobserwatora.Wmetodologii
AlfredaSchütza(1984)tedwieperspektywynazywanesąodpowiedniomode-
lamipoznawczymipierwszegoidrugiegostopnia.Modelepierwszegostopnia
sąkonstruktamipoznawczymitworzonymiprzezosobybędąceuczestnikami
opisywanegoprocesuczyzjawiska.KonstruktydrugiegostopniasąDkonstruk-
tamikonstruktówtworzonychnaspołecznejscenieprzezaktorów,których
zachowaniebadaczobserwujeistarasięwyjaśnićzgodniezregułamiprocedu-
ralnymiswejnauki”(Schütz1984,s.141).Obserwatorzewnętrznyanalizuje
jednostkowekonstruktybadanychobiektów-wnaszymprzypadkurozmaite
poczucieprzynależnościnarodowej-itworzymetakonstrukt,czyjakmówi
Schütz,konstruktdrugiegostopnia,któryjestuogólnieniemzjawiskaijegoopi-
semzzewnątrz.Potoczniewspomnianeperspektywyokreślasięjakospojrze-
niezoologa(badacza)iżaby(uczestnika)alboornitologaiptaka.Wksiążce
dominowaćbędzieperspektywaornitologiczna,choćwwielumomentachtrud-
nobędzieoczywiścieuciecodperspektywyptaka.
4JoannaKurczewska,autorkahasłaNaródwEncyklopediisocjologii(1999),zamiastogradacyjno-
ścicechnarodowychmówiosubstytucyjnościczynnikównarodowościowych.
