Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
COTOJESTNARÓD?
24
ChristopherDawson(2000)zrębóweuropejskichpaństwnarodowychdoszu-
kujesięwtzw.wiekachciemnych,kiedydoszłodopodziałucesarstwaKarola
Wielkiego.WytyczonewówczasgranicepaństwaFrankówiOttonówstałysię
późniejszymigranicaminarodowymiFrancjiiNiemiec.Innyznanyhistoryk
średniowiecza,MarcBloch(1981),początekkształtowanianarodówprzesu-
wanawiekiXIIiXIII,podkreślającznaczeniewyprawkrzyżowych.Wczasie
krucjatprzeciwinnowiercomrycerstwozrozmaitychzakątkówEuropydostrze-
gło,żewyznajetęsamąwiaręiwalczyotęsamąświętąsprawę,alemówiróż-
nymijęzykamiiprezentujeodmiennąkulturę.Pospoliteruszenieeuropejskiego
rycerstwaniebyłoanijęzykowo,anikulturowohomogeniczneiuświadomienie
sobietegofaktustałosiępoczątkiemprocesuwyłanianiasięnarodów.Czoło-
wimediewiścipolscy,tacyjakBenedyktZientara(1985),JuliuszBardach
(1993),AleksanderGieysztor(1972;Gieysztor,Gawlas1990),HenrykSamso-
nowicz(1989)iBronisławGeremek(1989),początkównarodóweuropejskich
równieżdoszukująsięwśredniowieczu.ZientarawznanejksiążceŚwitnarodów
europejskich(1985)dowodzi,żefundamentalnecechynarodówwykształciły
sięwwiekachśrednich,apóźniejszyrozwójwspólnotnarodowychmiałcharak-
terjedynieilościowyipolegałnawłączaniupozostałychwarstwspołecznych
dowspólnotynarodowej.DRóżnicemiędzyuformowanymiwXIXwiekunaro-
damiawcześniejszymietapamiwięzinarodowejsąraczejilościoweniżjako-
ścioweiniepozwalająnazaprzeczenieistnienianarodówprzedXVIIIwiekiem”
-piszeZientara(1985,s.18)7.
OdmiennepodejścieprezentujeangielskihistorykCharlesTilly(1975),któ-
rypocząteknarodówsytuujenawiekXViłączyzpolitykącentralizacyjnąpań-
stwa.Jegozdaniemskupieniewładzypolitycznejwjednymośrodkuwymusiło
ujednoliceniestandardówprawnychiadministracyjnych,copośredniowpłynę-
łonaujednoliceniekulturowespołeczeństwaizapoczątkowałoprocespowsta-
wanianarodów.
Innibadaczezalążkównarodówposzukająwepoceodrodzeniaireforma-
cji,kiedydokonanoprzekładówBibliinajęzykinarodowe(przekładKsięgi
nadksięgaminajęzyknarodowybyłuważanyzaprzejawdojrzałościjęzyka)
inastąpiłrozwójpiśmiennictwanarodowegoikulturynarodowej(Kłoskowska
2005;Greenfeld1992).Istotnie,jeślizakryteriumistnienianaroduprzyjąć
posiadanieprzezwspólnotęwłasnejkulturysymbolicznej,towPolsceiwEu-
ropieZachodniejwepocerenesansuibarokubyłoonospełnione.Niemniej
Prawareligijneirytuałygrałypodobnąrolęwtworzeniuwspólnotycoprawaiobowiązkiwnowo-
czesnymnarodzieobywatelskim.
7PodobniepoczątkównarodówwDjesieniśredniowiecza”wXIVwiekudoszukiwałsięznanyholen-
derskihistorykJohanHuizinga(1965).
