Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Powstanie
narodów
27
współzależnościinstytucjonalnych,aleskalanarodówsprawia,żemusząonebyć
opartenatożsamościachkategorialnych(Calhoun2007).
Potrzecie,różnicamiędzynarodemawcześniejszymiwspólnotamipolityczny-
mitkwiwtypieczłonkostwa.Naródinacjonalizmwprowadzajątypczłonkostwa
bezpośredniego,niezapośredniczonegoprzezinnewspólnoty.Jestsięczłonkiemna-
rodubezkoniecznościuczestnictwawewspólnotachpośrednichtypurodzina,klan,
parafia,grupasąsiedzka.Narodowośćjestrozumianajakoatrybutjednostki,anie
jejpośrednichprzynależności.Tooznaczarównieżinnysposóbzaangażowania
imobilizacji.Bezpośrednieczłonkostwownarodziewymuszatakżeinnytyprepro-
dukcjiwięzizbiorowych,opartynaudzialewdoświadczeniuzbiorowym-historii,
tradycji,anienapowielaniuwięzipierwotnychczystanowionych.Wtymsensie
naródinacjonalizmsąkoncepcjaminowoczesnymicałkowicieodmiennymiod
zbiorowościisentymentówepokwcześniejszych.
Poczwartewkońcu,naródmacharakterdemokratyczny.Oilewewcześniej-
szychepokachwładzapochodziłaodBoga,wynikałaztradycjilubprzemocy,otyle
wepocenowoczesnejtoludstałsięźródłemwładzy.Tooznaczałocałkowitązmia-
nęlegitymizacjiwładzyisposobujejsprawowania.Naród,któryjestsuwerenem,
jestczymśradykalnieodmiennymodprzednowoczesnejwspólnotyetnicznej.
Zwróćmyuwagę,żewymienionepodejścianietylesięwykluczają,comogą
opisywaćkolejneetapykształtowanianarodów.Pierwszymiałmiejscewśred-
niowieczuiwyrażałsięwprocesieunifikacjijęzykówikultur.Wyraźnego
przyspieszenianabrałwokresieodrodzeniaireformacjizasprawąprzekładów
Bibliinajęzykinarodoweipowstanialiteraturnarodowych.Byłtoczas,gdy
zaczęłysięwyłaniaćnarodypolityczneograniczonedoelitpaństwowych.Dal-
szerozpowszechnianiekulturynarodowejikształtowanienarodówodbywało
siędziękidrukowiirozwojowikapitalizmuorazcentralizacyjnejrolipaństwa.
Corazwiększekręgispołeczeństwazaczęłybyćwłączanewewspólnyobiegkul-
turowy,awładzacentralna,ujednolicającprawnieiadministracyjnieterytorium
państwa,przyczyniłasiędopowstaniawięzispołeczno-terytorialnejwśród
ludności.Kolejnyetapprocesunarodowotwórczegonastąpiłporewolucjifran-
cuskiej,kiedytosłowoDnaród”zaczęłoobejmowaćrównieżniższewarstwy
społeczeństwa11.
11
PeterAlter(1991)kilkuwiekowyproceskształtowanianarodówporównałdobudowaniagotyc-
kichkatedr.Zaczynanojestawiaćwśredniowieczu,przezkilkastulecistałyniedokończone,pozba-
wionewieżdotrwałydoXIXwiekuidopierowtedyjewykańczano.Alteropisuje,jakieznaczeniedla
utrwalenianiemieckiejświadomościnarodowejwXIXwiekumiałozakończeniebudowygotyckiej
katedrywKolonii.Przyokazjibudowywieżkatedralnychukazałosięsporoliteraturyotematyce
narodowej,powstałowieleinicjatywnarodowych,katedrawKoloniistałasiępomnikiemnarodowym,
apostawieniewieżkatedralnychsprawąwszystkichNiemców.Dodajmy,żegotyckakatedrawBrukseli
