Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Statusontologiczny
narodów
29
wianosięnadtąkwestią,przyjmowanobowiemzaoczywiste,żenarodyistnie-
ją,sąbytamirealnymi.Problemepistemologiczny-cobadasocjologia?-oczy-
wiścieistniał.Rozważano,czysocjologiaopisujegrupyrzeczywiste,osadzone
wżyciuidoświadczeniuindywidualnym,czybytyspołecznedopierokonstru-
owane,tworzoneorazwjakimstopniubadacznazywaiopisujeobiektywnie
istniejącefaktyspołeczne,wtymirozmaitezbiorowości,awjakimpostrzega
jejakoprojektowaneiwynajdywane.Niemniejtoczącasiędyskusjaomijała
problematykęnarodowościową-tematykanarodowabyłazniejniejakowyłą-
czona,aautorzyzajmującysiękwestaminarodowyminiezastanawialisięnad
tym,czynarodysąrealnościamiczykonstruktamiideowymi,czyistniejąrze-
czywiścieczytylkowsferzewyobrażeńiemocji.
Przełomem,jaksiędośćpowszechnieuważa,byłoopublikowaniewlatach
osiemdziesiątychubiegłegostuleciadwóchksiążek:Wspólnotywyobrażone
BenedictaAndersona(wyd.pol.1997)iTradycjawynalezionapodredakcją
EricaHobsbawmaiTerence’aRangera(wyd.pol.2008).Dopierowówczas
zwróconouwagęnakwestięstatusuontologicznegonarodów.KsiążkiAnder-
sonaorazHobsbawmaiRangeraustawiłynowąperspektywębadawczą,
czyniącnaródigrupyetnicznebytamistalewynajdywanymi,wymyślanymi
iwyobrażanymi.
Obecnieistniejekilkaparadygmatówzwiązanychzkwestiąstatusuontolo-
gicznegonarodów:
1.Naródjestbytemrealnym.Narodysąbytamisuigeneris,nieredukowalny-
midosumyczłonków,sąwspólnotamiludzkimiposiadającymikonkretne
cechyobiektywneisubiektywne,istniejąrealnie,możnabadaćiopisywać
ichwłaściwościirozwój.Wramachtegoparadygmatumożnawyróżnićkil-
kapodejśćzwiązanychzodmiennymwyobrażeniemnatematmomentu
isposobuwyłanianiasięnarodów.
2.Naródniejestbytemrealnym,jestideą.Naródjesttylkopewnąideą,któ-
ramajedyniekorelatywpostacikultury,języka,obyczajów,instytucji.Jest
tostanowiskopodobnedoreprezentowanegoprzezniektórychbadaczy
kultury,naprzykładStanisławaOssowskiego.Ossowskiuważał,żekultu-
ratosystemaksjologicznywspólnoty,reszta-zabytkimaterialne,ducho-
we,obyczaje-tokorelatykulturowe,którewynikajązsystemuwartości.
Tosystemaksjologicznydecydujeotym,conależydokorelatów,czyli
potoczniemówiącdokultury.Podobniejestznarodem-totylkopewna
idea,któramamaterialne,duchoweibehawioralnekorelaty,aletoidea
właśniedecydujeotym,conależydokulturyitradycjinarodowej.
3.Naródniejestbytemrealnym,jestwspólnotąwyobrażoną.Reprezen-
tantamitegopodejściasąBenedictAndersoniMichaelBillig.Naród
