Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Autorytetizaufanie
jakimdarząbliskiesobieosoby.Niewszystkiewięcpoczynaniasąnastawione
naosiągnięcieosobistejlubpartykularnejkorzyści.
Efektywniefunkcjonująceinstytucje-polityczne,gospodarcze,prawne-
cechujekulturazaufaniawyrażającasięwrzetelności,dotrzymywaniuumów,
solidnościiuczciwościichdziałań.Zaufanieredukujekosztytransakcji,ro-
dzibowiemprzekonanie,żepartnerinterakcjiniewyrządzinamszkody,że
możnaznimbezpieczniewspółpracowaćizawieraćdługoterminoweumo-
wy.Obokzaufaniaosobistego,któreopierasięnaprzekonaniu,żedruga
osobamawobecnasżyczliwezamiaryigotowajestnamwraziepotrzeby
pomóc,szczególnieważnejestzaufanieinstytucjonalne.Istniejeonowów-
czas,gdycałysysteminstytucjonalnygwarantujebezpieczeństwotransakcji,
umowyiwszelkichinnychpoczynań.Petenciufają,żewgmachusądunie
stanąsięofiarąprzestępstwa,żewbankuniktichnieoszuka,żewpiekar-
niniezostanąotruci,anauczelniżadenwykładowcaniebędziecelowo
rozmijałsięzprawdą.
Miarązaufaniajestintensywnośćkontroli-prawnejipozaprawnej.Im
kontrolajestsłabsza,immniejrozbudowanesąagendykontrolne,tymwięk-
szejestzaufanieobywatelidopaństwa,jegoinstytucjiiinnychformżycia
zbiorowego.Niskipoziomzaufaniaibrakautorytetówwstosunkachurzędo-
wych,gospodarczychczypracowniczychpowodująnietylkowzrostkosztów
działańkontrolnych,lecztakżestratyspowodowaneniezawarciemtransakcji
iporozumień,zerwaniemumówitp.Obawaprzedwprowadzeniemwbłąd,
korupcjączyoszustwempowstrzymujeprzedkontaktamizinstytucjami,do
którychniemasięzaufania.
Złareputacjaorganówprawnych,ichnegatywnywizerunekwodbiorze
społecznym,manietylkodlawymiarusprawiedliwości,lecztakżedlajej
bliższegoidalszegootoczeniaspołecznegowielenegatywnychkonsekwencji.
Jednąznichjestwłaśniebrakzaufaniadoprawaitychwszystkich,którzypeł-
niąfunkcjękontrolerówprawnych.Watmosferzeprzeświadczenia,żeDniema
ludziuczciwych”,wklimaciepowszechnejpodejrzliwości,żekażdyDmacoś
nasumieniu”,łatwodochodzidonadużyć,multiplikowaniasiękorupcyjnych,
wielopiętrowychporozumień,instrumentalnegotraktowaniaprzepisówpraw-
nych.Miejscezaufaniaiuczciwościzajmująuznaniowośćinieskrępowana
żadnymiograniczeniamiinteresowność.Powstająwtensposóbdogodnewa-
runkidokształtowaniasięmoralnościkrańcowej.Niepolegaonanajawnym
iostentacyjnymłamaniunormprawnychizasadmoralnych,lecznazbliżaniu
siędokrańcatego,coprawniedozwolone,naoscylowaniuwokółgranicy
tego,comoralniedopuszczalne,nabalansowaniunakrawędzizła,skrajne-
goegoizmuibrakuskrupułów.Wtakichzwłaszczawarunkachmaksyma
BenjaminaFranklina:honestyisthebestpolicy,zyskujeszczególnąaktualność.
43
