Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dewiacjaspołeczna
Paradygmatinterpretatywnylubreakcjispołecznejrozpowszechniłsię
wsocjologiidewiacjiwlatach60.ubiegłegowieku,choćpewneidee,do
którychnawiązuje,zostałyukształtowanewpoczątkowymokresierozwo-
jusocjologii.Dewiacjąspołecznąproponujesięwnimokreślaćprzypadki
różnorodnościogółubogategowachlarzacechizachowańjednostek,które
wykraczająpozagranicespołecznejtolerancjiiktórenależą,używającsfor-
mułowańErvingaGoffmana,dokategoriispołeczniezdyskredytowanych
lubdyskredytowalnych.Wprzeciwieństwiedoprzyjętejwparadygmacie
normatywnymkoncepcjihomogenicznejikonsensualnejkultury,wtejper-
spektywieprzyjmujesięzałożenieróżnorodnościwartościwewspółczesnym
społeczeństwie,napodstawiektórejewentualnykonsenskulturowyjestdo-
pierospołeczniekonstruowany.Teoretycytegokierunkuzainteresowanisą
procesamispołecznegonadawaniaznaczeń,wtymznaczeńdewiacyjnych,
pewnymcechomlubzachowaniomjednostekwprocesachichinterpretowa-
niaidefiniowania,jakiezachodząwinterakcjachspołecznychmiędzytymi
jednostkamiatzw.społecznymaudytoriumuosabiającymreakcjęspołeczną
wobecichcechlubzachowań.Statusdewiantaspołecznegojeststatusem
przypisanymsprawcywnastępstwiespołecznegowartościowaniajegoza-
chowanialubcechyjakodewiacyjnychprzezformalneinieformalnegremia
egzekutorówregułspołecznych.Zagadnienienormatywnościjesttuanalizo-
wanenietylejakowyznacznikipodstawazachowańdomniemanegodewian-
ta(jakąnormęspołecznązłamał?),ilejakowyznacznikipodstawareakcji
społecznejnajegozachowanie(jakiejnormyspołecznejzłamaniezostało
muprzypisane?).
Przedmiotemsocjologiidewiacjijestzłożona,ujawniającasięwwielu
rozmaitychkonfiguracjachrelacjamiędzyokreślonymzachowaniem(lub
cechą),normąspołeczną,odktórejjestodstępstwem,aspołecznym(choć
niekonieczniezawszezgodnym)wartościowaniemtakiegoodstępstwa.
Ostateczniezakrespojęciowydewiacjispołecznej,rozumianejczytojako
złamaniereguły,czyjakonietolerowanespołeczniezróżnicowanielubod-
mienność,pozostajeniedomknięty,azarazembardzopojemny.Obejmuje
zarównoodbiegająceodspołecznychoczekiwań,kontrowersyjnecechyjed-
nosteklubgrup,np.wygląd,język,ubiór,wyznaniereligijnelubwszelkie
innegotypuprzekonaniaczypoglądy,atakżeodbiegająceodspołecznych
oczekiwań,kontrowersyjnezachowania,kształtowanenaichpodstawierole
irelacjespołeczne.Wświetletychdefinicjidewiacjąspołecznąsąnietylko
przypadkiłamaniaaktualnieobowiązującychprzepisówprawa,cooznacza,
żezakreskonceptualizowaniadewiacjispołecznejjestnaogółszerszyodza-
kresówpojęćprzestępstwaczyprzestępczości.Mieścisięwnimróżnorodny
59
