Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
D
Destrukcjanormatywności
(ang.Destructionofnormativity,fr.Destructiondelanormativité,niem.
VernichtungderNormativität,ros.Деструкциянормативности)
Sferęnormatywnościtworząsystemynorm(nakazówizakazów),które
sąuznawanezaobowiązującewdanymspołeczeństwie.Innymisłowy,to,
coobowiązujewdziedzinieinterakcjimiędzyludzkich,to,cojestzapisane
wprawieinormachmoralnych,wzwyczajachiobyczajach,przepisachmody
iceremoniałachtowarzyskich,należydosferynormatywności.
Zasadnicząfunkcjąnormatywnościjestregulowaniezachowańadresa-
tównorm,oddziaływanienapodejmowaneprzeznichwyboryidecyzje.
Obowiązującanormatywnośćprzezciągłeporównywaniekonkretnychza-
chowańzobowiązującymistandardami-sformalizowanymi(jakwwypadku
prawa)iniesformalizowanymi(jakwwypadkumoralnościczyobyczajów)
-wytwarzastałynaciskpsychicznynajednostki,kształtujepoczuciepo-
winności,zobowiązania,szczególnegozwiązania.Normatywnośćnakładana
ludziobowiązkii-wwypadkuniektórychkategoriinorm-wyposażaich
wprawomocneroszczenia.Pozasferąnormatywnościrozciągasięobszar
dobrowolności,arbitralności,nieoznaczoności,brakuwzorców.
Skutkiemoddziaływanianormatywnościmożebyćdoznawanieprzez
ludzinieodpartegoprzymusuwewnętrznegoalbopoczucieprzymuszenia
zewnętrznego(opresji,skrępowania,bezalternatywności).Normykulturowe
(zawartewzinternalizowanychwzorachkulturowychiprzekazywanezpoko-
lenianapokolenie)zobowiązujądookreślonegopostępowania,którezostało
wyuczone(lubprzyswojone)wprocesiesocjalizacji.Normyformalne(te-
tyczne)natomiast,zawartewróżnych,doraźnielubwzględnietrwalesta-
nowionychprzepisachprawnychczyporządkowych,wymuszają(podgroźbą
karidolegliwości)pewnezachowanialubprzedpewnymizachowaniamipo-
wstrzymują.Onormachtychniemożnamówić,żesązinternalizowane,leczże
sąmniejlubbardziejaprobowane.Naogółsąonetraktowanejakozbiórróżne-
gotypuograniczeń(administracyjnych,wewnątrzinstytucjonalnychlubtp.).
Oiległównąfunkcjąnormkulturowychjestukierunkowywaniepostawiza-
chowań(przezsocjalizacjęiwychowywanie),otylefunkcjąnormformalnych
jestkontrola,czyzachowaniaadresatówsązgodnezustalonymiwzorcami.
Każdanormatywnośćzuwaginaswojąogólnośćiabstrakcyjnośćstanowi
pewneograniczeniespontaniczności,żywiołowości,popędówiDnaturalnych”
sposobówzaspokajaniapotrzeb.Tymsamymlimitujezakresdozwolonychspo-
sobówinterakcjiidziałańjednostkowych.Legitymizacjąnormkulturowychsą
podzielaneiprzekazywanenastępnympokoleniomprzeświadczenia,żepewne
czynychroniąjakieśistotnedobro,innezaśsąnaniezamachem.Wnormach
kulturowychpowinnościiroszczeniasąnaogółzesobązharmonizowane
55
