Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Destrukcjanormatywności
kowane.Zaczynadominowaćdoraźność,sporadycznośćiquasi-normatywna
tymczasowość.Wtrzeciejfaziezanikająjakiekolwiekregulatorystosunków
międzyludźmi,wszystkomacharakterokazjonalny,regułysątworzonena
użytekokreślonejkategoriiadresatówiodnosząsięjedyniedopewnych
typówinterakcji.Wrazzezmianąadresatówbądźokolicznościzmieniająsię
przypisywaneimpowinnościiuprawnienia,które,notabene,coraztrudniej
odsiebieodróżnić.Wfazietejpowstajewyraźnapróżnianormatywna.Na
wszystkichnakazachizakazachodciśniętejestpiętnowzględności.Normy
ulegajądalekoposuniętejatrofii.Ichmiejscezajmujepartykularyzm,doraź-
ność,przypadkowość.Prawdajesttakwymieszanazkłamstwem,żetrudnoje
odsiebieoddzielić.Podobnierzeczsięmazcnotąiwystępkiem,szlachetnością
iniegodziwością.Obietnicedoniczegoniezobowiązują,wyjaśnienianiczego
nietłumaczą,awwypowiadanychopiniachniekryjąsiężadneprzekonania.
Gdybynawetspołeczeństwomogłoosiągnąć,wpewnychszczególnych
warunkach,stancałkowitejdestrukcjinormatywności,zregułyniemógłby
ontrwaćzbytdługo.JestbowiemstanemDnienormalnym”,Dnienaturalnym”,
Dnadzwyczajnym”,podobniejaknienaturalnadlazwyczajnegobytowania
ludziizwierzątjestpowódź,trzęsienieziemi,pożarczyzaraza.Jeśliludzina-
wiedzajakiśkataklizm,usiłująonijaknajszybciejuporaćsięzjegoskutkami.
Podobniejestzestanempróżninormatywnej.Jestontakdysfunkcjonalny,
takdoskwieraprzezto,żeutrudniazaspokajanieelementarnychpotrzeb,
takiewywołujezagrożeniadlażycia,zdrowiaibezpieczeństwaosobistego,
żeniejakosamoczynnie,nazasadziehomeostazy,następujerekonstrukcja
strukturnormatywnych.Wrazznimiodtwarzająsięwartościkonstytuujące
każdysystemnorm.Powstrzymanietakiegoprocesupowoduje,żespołeczeń-
stwoulegacałkowitejdezintegracjiistopniowejzagładzie.Historiajestnie
tylkocmentarzyskiemarystokracji,jaktwierdziłVilfredoPareto.Historiajest
takżecmentarzyskiemcywilizacji,ustrojów,językówispołeczeństw,którym
nieudałosięprzezwyciężyćdestrukcjinormatywności.
Literatura:AndrzejKojder,Destrukcjanormatywności:jejwspółczesneprzejawyiskutkispołecz-
ne,w:Śląsk–Polska–Europa.Zmieniającesięspołeczeństwowperspektywielokalnejiglobalnej.
XięgaXOgólnopolskiegoZjazduSocjologicznego,dodrukuprzygotowaliAntoniSułek,Marek
S.Szczepański,WydawnictwoUniwersytetuŚląskiego,Katowice1998,s.354-370;Robert
CummingsNeville,NormativeCultures,SUNYPress,Albany1995;AndrzejSiemaszko,Gra-
nicetolerancji.Oteoriachzachowańdewiacyjnych,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa
1993;JudithJarvisThomson,Normativity,OpenCourt,Chicago2008;RalphWedgwood,
TheNatureofNormativity,OxfordUniversityPress,Oxford2009.
AndrzejKojder
Zobacztakże:
Anomia;Atrofiaprawa;Normaspołeczna;Postawywobecprawa;Socjalizacja.
57
