Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
teżzewzględunainną,pozateoretycznącharakterystykęteorii,któraspra-
wia,żeteoriatalepiejsprawdzasięwrzeczywistości.Wbrewprzekonaniu
niektórychniejesttak,żeanythinggoes.Prowadzitojednakdowniosku,
żeprzypisywaniesporomteoretycznymczystonteoretycznego”charak-
teru,jeśliniejestzwykłymbłędem,toprzynajmniejstanowiprzeoczenie
lubniedopowiedzenie,albowiemsporytemanifestująwznacznymstop-
niuswójsenspraktyczny.Praktycznarozstrzygalnośćjestcechąsporów,
którapozwalawuzasadnionysposóbzakończyćkażdyspórteoretyczny
bezwzględunato,czyjestonrozstrzygalnypoprzezkonfrontacjęsamych
twierdzeńteoretycznych(rozstrzygalnyteoretycznie),czynie.Jaksięokaże,
niektórefundamentalnesporyteoretyczne,choćzupełnieracjonalne(conie
jestwcaletakieoczywisteiwymagadokładniejszegowyjaśnienia),sąteore-
tycznienierozstrzygalne.Niezmieniatojednakfaktu,żeionemogąbyćroz-
strzygniętewsposóbpraktyczny,arozwiązanietegorodzajubędziecieszyć
sięznacznymautorytetem,przynajmniejprzezpewienczas.Nieoznaczato
także,żeproponującydanespornerozwiązaniateoretyczneneksperci”tracą
ztegotytułuautorytet(wszaktonietreśćichargumentów,alesposóbich
zastosowania,czylipraktyczneużycie,maznaczenierozstrzygające).Wręcz
przeciwnie,będęargumentował,żeistnienietegoautorytetuzależyodwielu
czynników,zktórychmerytorycznośćpropozycjiteoretycznejjestzaledwie
jednymdowzięciapoduwagę.Sprawajestzatembardziejskomplikowana.
Autorytettakichrozstrzygnięćbędziemiałjednakznaczenieprzedewszyst-
kimpraktyczne,mimożeeksperckaargumentacjależącapoczęściupod-
stawtakiegorozstrzygnięciabędzierościłasobiegłównieteoretyczny,wtym
iprawdziwościowy(aletyczny)charakter11.Nieoznaczatojednak,jakchcie-
libyniektórzy,żezapraktycznerozstrzygnięciapowinniśmyuznaćte,które
mogąbyćprzeforsowanesiłą.Pojęcieracjonalnościpraktycznejniemoże
byćutożsamianezdominacją,perswazjączywładzą.Zadaniemtejpracy
jestpokazanie,wjakichokolicznościachautorytetpraktycznytegotypu
rozstrzygnięćmożebyćuznanyzarzeczywiścieuzasadniony(aniejedynie
11Pojęcieautorytetujestpojęciemskomplikowanymizpewnościąmożnawskazaćjego
różnejegoznaczenia,szczególniedwa:autorytetuepistemicznego(teoretycznego)iauto-
rytetudeontycznego.Jaksięwydaje,pierwotnymrodzajemautorytetujestautorytetdeon-
tyczny.Autorytetepistemicznystanowiraczejrodzajngłosudoradczego”
,którypowinien
byćwsłuchany,gdyspełnionebędąpewneminimalnewymoginetykiprzekonań”
.Jak
postaramsiędowieśćwrozdzialetrzecim,przynajmniejwtymsensienautorytatywność”
autorytetuepistemicznego(neksperta”)nosipewienrysetyczny,którymożnauznaćza
rezultatzastosowaniapierwotnegoautorytetudeontycznego(moralnego)dosposobów
kształtowaniaprzezekspertówichprzekonańiwydawaniaopinii.
16
