Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2iKierunkiargumentacji
epistemicznych,nsłabych”metateoretycznychwartościowań)27.Takzakre-
ślonycelprzywołanegowcześniejtwardegopozytywizmuwydajesięcelem
relatywnieskromnym.TeorieDworkinaczyFinnisaróżniąsięodteorii
pozytywistycznychnapoziomiemetodologicznym.Popierwsze,mająbar-
dziejambitny(choć,jaksięwydaje,równieuniwersalny)celogólny.Według
Dworkinapraktykaprawamazasadniczocharakterargumentacyjnyztego
względu,żekażdateoriaprawoznawcza(teoriaprawa,jurisprudence),będąca
ncichymprologiemkażdejdecyzjisędziowskiej”
,jestwrzeczywistościpróbą
uzasadnieniazastosowaniaprzezinstytucjeprzymusupaństwowego28.Zda-
niemFinnisacelemteoriiprawajestprzedstawieniewzorcowegoprzypadku
prawa(centralcase),którebędzieracjonalniegwarantowaćrozkwitludzko-
ści(wzwiązkuzokreślonąwizjąnkondycjiludzkiej”)29.Podrugie,obieteo-
rieprzyjmująmetodologięinterpretacyjną:abyzdecydować,cojestprawem,
niewystarczyopisaćsamąpraktykęprawniczą(urzędniczą)istwierdzić,że
wyglądaonatak-a-tak30.Praktykamacharakterargumentacyjny,awięc
wkonsekwencji-sporny(tenfaktzostałjeszczezidentyfikowanymetodami
opisowymi);potrzebnejestzastosowanetakichnarzędziinterpretacyjnych,
którepozwoląuznaćtępraktykęzaracjonalną.Wtymsensieinterpreta-
cjastajesięjakąśformąnracjonalnejrekonstrukcji”praktykiprawniczej
jakopraktykiargumentacyjnej.JakpodkreślaA.Halpin,towłaśniezałoże-
nieonargumentacyjnym”
,aniennormatywnym”charakterzeteoriiprawa,
cojesttakczęstopodkreślaneprzezwieluinnychkomentatorów,stanowi
27Por.takżeT.Gizbert-Studnicki,A.Dyrda,A.Grabowski,Metodologicznedychotomie...,
op.cit.,s.204-208,wszczególnościwskazanytamcytatzjednejzpracJ.Raza:nPonieważ
teoriaprawamusibyćprawdziwawodniesieniudowszystkichsystemówprawnych,wła-
ściwościidentyfikujące,zapomocąktórychteoriajecharakteryzuje,zkoniecznościmuszą
byćibardzoogólne,iabstrakcyjne.Teoriaprawamusipomijaćtakiefunkcje,którepewne
systemyprawnespełniająwpewnychspołeczeństwachzuwaginaszczególnewarunki
społeczne,ekonomiczneikulturowepanującewtychspołeczeństwach.Teoriaprawamusi
siękoncentrowaćtylkonatychwłaściwościachsystemówprawnych,któretesystemy
musząposiadać,niezależnieodszczególnejsytuacjispołeczeństw,wktórychobowiązują.
Natympolegaróżnicamiędzyfilozofiąprawaasocjologiąprawa.Tadrugazajmujesię
tym,cojestprzygodneiszczególne,tapierwszazaśtym,cojestkonieczneiuniwersalne.
Socjologiaprawadostarczanammnóstwaszczegółowychinformacjiianalizfunkcjiprawa
wpewnychspołeczeństwach.Filozofiaprawamusizadowolićsiętyminielicznymiwła-
ściwościami,którezkoniecznościsąposiadaneprzezwszystkiesystemyprawne”;cyt.za:
ibidem,s.204.
28Por.np.R.Dworkin,Law’sEmpire,Cambridge,Mass.1986,s.93.
29J.Finnis,NaturalLawandNaturalRights,wyd.2,oxford2011,s.9in.
30Por.M.Zirk-Sadowski,Wprowadzeniedoflozofiprawa,Kraków2000,s.205in.
25
