Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2iKierunkiargumentacji
teorieprawamogąspełniaćróżnefunkcje,agdyjakaśteoriabędziespełniać
pewnąfunkcję(wyjaśniająclubrozwijającpewneopisowebądźnormatywne
truizmy),zawszepotencjalniebędzieistniećinnateoria,którabędzietorobić
równiedobrze.
Pojawiasięjeszczejednaistotnakwestiametafilozoficzna.Jakwskaza-
łemwcześniej,Dworkin-wyrażającswójsprzeciwwobecpozytywizmu-
nazwałgonpanującą”
,czyteżnrządzącą”teoriąprawa(rulingtheoryoflaw).
Początkowowystępowałzpozycjipretendentaizdawałsobiesprawęztego,
żejegowłasnapozycjawyjściowaniejestzbytsilna.Jednakżeurokiisiła
jegoargumentacjizbiegiemczasupozwoliłyjegoteoriizająćnależnejej
dzisiajmiejsce.DebatanHart-Dworkin”70okazałasięostateczniedebatą
oponentównarównychprawach:pozwoliławykrystalizowaćlicznekwestie
teoretyczne,lepiejzrozumiećpodnoszoneargumenty,ulepszyćwłasnepozy-
cjeitd.,leczdodziśpozostajenierozstrzygnięta(imożnawątpić,czykiedy-
kolwiektakierozstrzygnięcienastąpi).Dziśzamiastpytaćteoretykaprawa,
czyjestpozytywistą,czynie,prościejjestzapytać,ktojegozdaniemwygrał
tędebatę.Przezpryzmattejocenypoznamyjegowłasnepoglądy.Ważniej-
szejestjednakto,żemamydoczynieniazsytuacjąpewnejnrównowagisił”
(izostenii)międzytymiteoriami,jeślizawęzimynaszobszarzainteresowa-
niadotegofragmentunajnowszejhistoriianalitycznejfilozofiianglosaskiej.
Tęperspektywęmetafilozoficznąmożnaoczywiścieposzerzać,uwzględnić
inne,szerokodyskutowaneofertypojęciowe,aleitakokażesię,żepanuje
względnarównowagasił.Nawetjeśliprzyjąć,żepozytywizmjestnadaldomi-
nującąteoriąprawa(choćbytylkowśródelitprawniczych),todominacjata
jestrezultatemobecnegostanukulturyinstytucjonalnej(kulturyinstytucji
prawnych)wogóle.Kulturazaś,choćopartanatradycji,powolisięzmienia.
Pojęciaewoluująwrazzpraktyką,którąstarająsięopisywaćiklasyfikować.
Fenomentenmożnanazwać,zasłynnympragmaty(cy)stąamerykańskim
C.S.Peirce’em,nwzrostemznaczeniowym”(growthofmeaning)71.Przyczyną
70Por.A.Dyrda,Spóropojęcieprawa-debatyHart-Dworkinciągdalszy?,nPaństwo
iPrawo”4/2014,s.3-18.
71C.S.Peircepojmowałjęzykjakorozwijającąsięstrukturę,dostosowującąsiędonowych
źródełwiedzy,aznaczeniawszystkichsłówuważałzaprzynajmniejpośredniopowiązane;
por.S.Haack,Temeaningofpragmatism,nTeorema”27(3)/2009,s.14.Metodąsprawdza-
niaznaczeniarozwijającychsiępojęćbyłajegosłynnanmaksymapragmatyczna”
.Peirce,
krytykującideęstatycznych,pojmowanychniecopóźniejnawzórGottlobaFregego
znaczeń,pisze:nMenandwordsreciprocallyeducateeachother”;ibidem.ChoćPierce
początkowostosowałpojęcienwzrostuznaczenia”jedyniedopojęćnaukowych(np.poję-
ciaelektryczności),toszybkozacząłstosowaćjeanalizypojęćspołecznych,którekryją
43
