Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
truizmównatematprawaprzezRaza,któramaskutkowaćbudowąteorii
transkulturowej,jestpróbądokonaniatakiegoprzekładunapodstawiejed-
negozestawukryteriów(manualoftranslatinglanguage)akceptowalnychdla
tłumacza,czyliwtymwypadkusamegoRaza.Przekładten-pozwalający
zrozumiećzachowaniadanejkulturyprawnej,któraniemapojęciaprawa
(analogontubylcówużywającychjunglelanguageQuine’a)-możebyćnawet
przekłademmożliwienajdoskonalszym,leczniezmienitofaktu,żezawsze
będziedostępnyinnyprzekład,takżespełniającykryteriumuniwersalności
(wobusensach).Tozaśoznacza,żemożnasformułowaćwieleteoriiuniwer-
salnychwsensieRaza(jakiwinnychsensachuniwersalności),równiedobrze
tłumaczącychzachowaniatubylców,atopozwalaująćichwłasnekulturowe
nsamorozumienie”wsposóbmożliwieprecyzyjny(choćzgodnieztąteząnie
będzietonigdywpełnimożliwe).
Powstałyproblemjestnieusuwalnywprzypadkuteoriiskrajnieuniwer-
salnych.Twierdzęponadto,żeniejestrozwiązywalnynażadnympoziomie
ogólnościipartykularnościteoriiprawa.Podejrzewamzresztą,żeniejest
usuwalnynagruncieinnychteorii,takżeteoriinaukowych(atowzwiązku
zprzyjmowanymprzezemnieholizmemkulturowym,aleotympóźniej).
Nieistniejetutajżadnateoria,którabyłabywstaniejednocześnieodegrać
rolęnkamieniafilozoficznego”(uniwersalnejiprawdziwejteorii)inkamienia
zRosetty”(uniwersalnego,transkulturowegokryteriumtłumaczeniadanych
zjawiskjakoprawnych):pozornaprzewagaargumentacyjnateoriiRazajako
teoriiuniwersalnejznika,gdyzrozumiemy,żejejcel,awięcprzekładtrans-
kulturowyspołecznegonsamorozumienia”
,jestcelem,którymożnaosiągnąć
nawielerównoważnychsposobów.Tosamodotyczyrelacjimiędzyinnymi
teoriamiprawanainnychpoziomachogólnościipartykularności.
osobnąsprawąjestto,żewszelkieteorieprawaopierająsięnajakichś
truizmach,któremogąbyćrekonstruowane,analizowane,eksplikowane
bądźwyjaśnianenawielerównoważnychsposobów,cowiążesięzinnątezą
Quine’a,dotyczącąniedookreślenia(underdeterminacy)teoriinaukowych
przezdowody(evidence).Tezatatakżebędziemiałaznaczeniedlanaszych
rozważań(por.rozdziałydrugiitrzeci),leczbędzieononiecoodmienne
odznaczeniaprzypisywanegojejprzezsamegoQuine’a(ztegowzględu,że
zaM.G.White’emprzyjmujęszersząwersjęholizmuniżQuine).Kwestiata
pozostajejednakniezależnaodkwestiiporuszonejwcześniej.Dośćpowie-
dzieć,żeobietetezywspierająpierwszetwierdzeniemetafilozofiiprawa,że
drasticallyitstranslationscandivergefromoneanotherfrommanualtomanual”;idem,
WordandObject,Cambridge,Mass.1960,s.27.
42
