Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
poziomiemetafilozoficznym,awięcnaznaczniewyższympoziomieabstrak-
cji.NależysięchybajednakzgodzićzDworkinem,żeargumentowanieprzy
użyciuideikonwencji,iżjegoteoriamożebyćkonwencjonalnieakceptowana,
jestnnadmiernymabstrahowaniem”
.Powiedziałbymwięcej-jesttowykro-
czeniepozaprzedmiotowyzakresteoriipozytywistycznej.
Wydajesiębowiem,żeteoriepozytywistycznemająwzględniejasno
nakreślonyzakresprzedmiotowy,agłównympowodemakceptacjitychteorii
jestto,żespełniająonewielewarunkówmetodologicznych(metateroetycz-
nych),zktórychczęśćmacharakterepistemologiczny.Wtejpracypostaram
sięwykazać,żewprzypadkuteoriitegotypumamydoczynieniazeswoistym
nniedookreśleniem”teoriinapodstawiedostępnychświadectw(obserwacji
empirycznych,wtymzebranychtruizmów,atwierdzenietobędzienawiązy-
wałodowspomnianegotwierdzeniaQuine’aoniedookreśleniuteoriiprzez
dowody(underdeterminacybyevidence)77.Zważywszynato,jakiefunkcje
mająspełniaćteteorie(asątozasadniczofunkcjeopisowe),wskazaćmożna
zawszenaistnieniewielualternatywnych,równiedobrychmetodologicznie
sposobówwyznaczeniatreściprzedmiotowejteorii,takabypasowałaona
dodanychwyjściowychispójniejewyjaśniała.Teoriepozytywistycznemają
zresztąambicjezaledwieopisowe,jakjużwcześniejpodkreślałem.Ztego
względuzbiórnormatywnychzasadmetafilozoficznych(wtymzasadnorma-
tywnejepistemologii,któreregulująsposóbporządkowaniaprzekonańczy
twierdzeńwobrębiedanejteorii)jestrelatywnieskromny.
77Tezaoniezdeterminowaniuteoriiprzezdostępnedowodyjestjednąznajsłynniejszych
inajszerzejdyskutowanychtezQuine’a.Dotyczyonaprzedewszystkimteoriifizykalnych,
alewwynikuposzerzeniaholizmunaróżnepozanaukoweinstytucjekulturymożebyć
analogiczniestosowanadoteoriitychinstytucji(aprzynajmniejtakąprzyjmujęstrate-
gięargumentacji),zwłaszczażepodstawowymsposobembadaniaspołecznegosamo-
rozumieniannatury”tychinstytucjisąwyrażanewjęzykutruizmynaichtemat.Wtym
kontekściewartoprzywołaćjednązwypowiedziQuine’a:nInanyrespectofbeingunder-
-determinedbyallpossibledata,translationalsynonymyandtheoreticalphysicsare
indeedalike.Tetotalityofpossibleobservationsofnature,madeandunmade,iscom-
patiblewithphysicaltheoriesthatareincompatiblewithoneanother.Correspondingly,
thetotalityofpossibleobservationsofverbalbehavior,madeandunmade,iscompatible
withsystemsofanalyticalhypothesesoftranslationthatareincompatiblewithoneano-
ther”;W
.V
.Quine,Replies,[w:]D.Davidson,J.Hintikka(red.),WordsandObjections:
EssaysontheWorkofW.V.Quine,Dordrecht1969,s.302-303;por.takżeR.F.Gibson,
Translation,Physics,andFactsoftheMatter,[w:]L.E.Hahn,P.A.Schilpp(red.),TePhi-
losophyofW.V.Quine,EvanstonandChicago,IL1986,s.139-154orazR.F.Gibson,
EnlightenedEmpiricism:AnExaminationofW.V.Quine’sTeoryofKnowledge,Tampa
1988,s.102-131.
46
