Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.5.Specyfikaokresuadolescencji…
27
przyszłym.Kategoriaprzyszłości,doświadczanaprzezoglądintelektualny,skłania
dowyobrażaniasobiewłasnegożycia,planowaniaróliosobistychosiągnięć,czemu
towarzyszybuntwobecdotychczasowychautorytetów,azwłaszcza1autorytetu
rodziców,którzysąterazkrytycznieobserwowaniikonfrontowanizwłasnym,two‑
rzącymsięsystememoceniwartości.
Okresadolescencjijestteżzwiązanyzestopniowymnabywaniempewnościsie‑
bie,corazbardziejrealistycznymsposobemocenyswoichumiejętności,możliwo‑
ściiprzewidywanychefektówdziałania.Całytenproces1jeśliprzebiegaprawi‑
dłowo1zmierzadoukształtowaniadojrzałejtożsamościpsychologicznej,pozwa‑
lającejanalizowaćsądy,opinieisystemywartościinnychludzibezkonieczności
podporządkowywaniasięimlubzwalczaniaich41.
WedługErickaEriksona
42
proceskształtowaniasiętożsamościjestrozłożony
wczasieiobejmujeczteryetapy:
1.Kształtowaniewstępne1rodzicelubosobycieszącesięautorytetemwpajają
nastolatkowiwartości(dotyczącewyboruzawodu,zagadnieńpolitycznych,naro‑
dowościowych,religijnychitp.),któreonakceptuje;aprobowanewtensposób
wartościsązregułyautorytarne,choć1jeśliźródłemwpływujestgruparówie‑
śnicza1mogąkłócićsięzprawem.
2.Dyfuzjapoczuciatożsamości1młodyczłowiekżyjedniemdzisiejszym
ipoświęcasiędoraźnymprzyjemnościom,nieprzejmującsięplanamiosobistymi
izawodowymianipoglądamispołecznymi,politycznymiczyegzystencjalnymi.
3.Moratorium1przedosiągnięciemustabilizowanegopoczuciatożsamości
nastolateknpróbuje”różnychról;możesięzdarzyć,żektośbędzientestował”
osobowośćocechachprzestępczychczydewiacyjnych,zanimosiągniepoczu‑
ciestabilności.
4.Osiągnięciepoczuciatożsamości1poleganaukształtowaniusięspójnegosys‑
temuwartościoraznanzdrowym”przystosowaniusiędootoczeniaspołecznego.
Wokresieadolescencji,opróczrozwojudojrzałejtożsamości,powinnotakże
dojśćdoostatecznegoukształtowaniasiętzw.umiejętnościspołecznych,nazywa‑
nychteżżyciowymilubpsychospołecznymi,którewprzyszłościpozwoląjedno‑
stcenaprawidłowąregulacjękontaktówzinnymiludźmi.Umiejętnościtesądefi‑
niowanejakonzdolnościumożliwiająceczłowiekowipozytywnezachowaniaprzy‑
stosowawcze,dziękiktórymmożeskutecznieradzićsobiezzadaniami(wymaga‑
niami)iwyzwaniamicodziennegożycia”43.Wydajesię,żedladobregofunkcjono‑
waniawżyciuniezbędnesązwłaszczadwiegrupytakichumiejętności44:
41M.Orwid,K.Pietruszewski:Psychiatriadzieciimłodzieży…,s.91192.
42E.Erikson:Identity:YouthandCrisis.NewYork:Norton1965;cyt.za:M.Herbert:Roz-
wójspołecznyucznia…,s.17.
43B.Woynarowska:Podejścieukierunkowanenarozwijanieumiejętnościżyciowychimożli-
wościjegowykorzystaniawedukacjizdrowotnej.W:Teoretycznepodstawyedukacjizdrowotnej.
Stanioczekiwania.Red.B.Woynarowska,M.Kapica.Warszawa:KOWEZ2001,s.101.
44Tamże,s.1011102.
