Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teoriaprzekładuwsystemienaukhumanistycznych
19
Biorącpoduwagę,żepodstawowepojęcia-przekładoznawstwo,teoria
przekładuipoetykaprzekładu-bywają,nietylkowPolsce,częstoużywa-
nezamiennie(adotejlistydodaćnależyjeszczeconajmniejtraduktologię,
translatorykę,translatologię...14),napoczątektrzebadokonaćpróbyuporząd-
kowaniapodstawowegonazewnictwa.
Przyjmujęwięc,żenadrzędnymterminemjestwjęzykupolskimprze-
kładoznawstwo,odpowiednikTranslationStudieswrozumieniuHolmesa15.
Problematycznapozostajewdotychczasowejpraktycerelacjateoriiipoetyki
przekładu,terminunieobecnegownmapieHolmesa”iużywanegorzadziej,
niemniejprzezosobyznaczącewrozwojudyscypliny16.EdwinGentzlerpo-
święcatemupojęciuartykułwRoutledgeEcyclopediaofTranslationStudies,
jakkolwiekjegoujęcie,wmoimrozumieniuunikająceklarownychdefinicji,
nietylerozjaśnia,cozaciemniaistotęrzeczy.Pojęciepoetykiopisowejprze-
kładupojawiasięwtymartykulejedynieencreux,jakocośpotencjalniemoż-
liwego,lecznienazwanego,czymwspółczesneprzekładoznawstwoniechce
sięzajmować:
Obecnetrendywbadaniachprzekładuwskazująnamałezainteresowanieposzukiwa-
niemuniwersalnychpoetyckichnarzędzilubformalnychschematówsłużącychopisy-
waniucorazbardziejsubtelnychprzesunięć17.
ZjednąmyśląGentzlerawypadasięjednakzgodzić-zważywszyżesamo
pojęciepoetykisugerujebadanietekstówliterackich,niektórzyjęzykoznaw-
cypracującynatekstachnpragmatycznych”mogąmiećuzasadnioneobiekcje
wobectegopojęciaiwoląużywaćwjegomiejsceterminunteoriaprzekładu”
(Gentzler1998:168).Waktualnymprzekładoznawstwiepodziałnanlitera-
tów”injęzykoznawców”jestjużjednak(wolnomniemać)anachronizmem,
14Ofrustracjachpłynącychzchaosunazewniczegoijegoprzyczynachpiszęm.in.warty-
kuleOpożytkachpłynącychznauczaniateorii(Brzozowski1997),wersjazmienionaukazałasię
wksiążceCzytanewprzekładzie(Brzozowski2009a).
15SusanBassnettwksiążceotymsamymtytule(TranslationStudies,1980,1990),postulu-
jącejnadaniebadaniomnadprzekłademstatusuodrębnejdziedzinynaukowej,błędnieprzypisuje
nojcostwo”tegoterminuswemuprzyjacielowiAndréLefevere,skądinądwybitnemureprezen-
tantowigrupymanipulistów,doktórejnależałrównieżJamesHolmes.
16NiemożnajednakzgodzićsięzEdwardemBalcerzanem,iżówterminjestwbadaniach
nadprzekłademnsłaboobecny”-wystarczyprzytoczyćsametytułyksiążekHenriMeschonnica
(1973i1999),WillisaBarnstone’a(1993),ElżbietyTabakowskiej(1993/2001),MarioLaran-
jeiry(1993),czyteżuważnieprzeczytaćprzedmowędoPowieżyBabelSteinera(1975/2000).
Użytywniniejszejksiążceterminnpoetykaopisowaprzekładu”różnisięjednakodwiększości
wcześniejwymienionychtakznacznie,żewskazywanietuszczegółowychróżnicwydajemisię
bezprzedmiotowe.
17nCurrenttrendsintranslationresearchshowlittleinterestinfindinguniversalpoeticde-
vicesorformalschemesfordescribingincreasinglysubtleshifts”(Gentzler1998:170).Zdanieto
zaskakujeotyle,żerokprzedpublikacjąEncyklopediiukazałasięgłośnaksiążkaA.Chestermana
MemesofTranslation,doktórejodwołujęsięwrozdzialenFiguryprzekładu”.
