Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.1.Celebadawczeipodstawowezałożeniateoretycznepracy
okoliczności,leczsaminiejakowewnętrzniewolniodskłonnościprzestęp-
czych,azatempoprawiaćichnietrzeba.Pozostałym,oiletomożliwe,należy
przywrócićwolnośćiuczynićichnapowrótodpowiedzialnymi.G.Rad-
bruch,dająckomentarzdopoglądówniemieckiegokarnisty,stwierdza,że
uF.vonLisztamiejscetradycyjnegostopniowaniakarwedługrodzaju
przestępstwazajmujestopniowaniekarwedługrodzajuprzestępców,
iwskazuje,żeabykaramogładziałaćodstraszająco,nałogowyprzestępca,
któryzadałciosśmiertelny,musipodlegaćsurowszejkarzenietylkoniż
przestępcaokolicznościowy,którypopełniłtosamoprzestępstwo,lecz
równieżsurowszejniżprzestępcanałogowy,któryzadałuszkodzeniecielesne,
inaczejbowiemniejedenniewahałbysięprzejśćoduszkodzeniaciałado
śmiertelnegociosu14.Słowateoretykaprawaświadczą,żestałonnastanowi-
skumieszanym,azatemstopniującymkaręnietylkozewzględunatyp
sprawcy,aletakżezewzględunatypprzestępstwa,któregosięondopuścił,
orazprzyjmowałpogląd,żetreśćnormwpływamotywująconazachowanie
sięczłonkówspołeczeństwa.Takiestanowisko,oczywiściejeśliliniędemar-
kacyjnąpomiędzyposzczególnymitypamiprzestępcówkształtujestopień
zdeterminowaniazachowaniaprzezczynnikiodsprawcyniezależne,czyto
naturywewnętrznejczyzewnętrznej,anienp.stopieńasymilacjiregułmo-
ralnych,należyuznaćzasłuszne.Wmoimprzekonaniukarasprawiedliwa
totaka,którauwzględniazarównorodzajpopełnionegoczynuijegospołecz-
nekonsekwencjewodniesieniudopogwałconychwartości,jakikwantum
wolnościwchwilipodejmowaniazachowaniaorazcharaktersprawcyjako
człowieka,zjegowadamiizaletami.Wydajesię,żewzajemnepowiązanie
ideiwolnościiprzyczynowościstanowićmusipłaszczyznę,naktórejszukać
należyprzesłanekodpowiedzialności.Stąddalszewywodynietylkodotyczyć
będąpoglądówkarnistównawskazanezjawiska,lecztakżezostanąujęte
szerzejwramachogólnejmetodologiinaukhumanistycznychiprzyrodni-
czych.
WkontekścieprzedstawionejwyżejkoncepcjiF.vonLisztazwrócićnależy
uwagęnapolemikęzniąprzeprowadzonąprzezE.Krzymuskiego,który
wskazał,żeprawokarnepowinnomiećnawzględzienietyleniebezpieczeń-
stwoprzestępców,jakprzyjmowałniemieckikarnista,ilezapewnieniebez-
pieczeństwaobywatelomiztegopowoduwichinteresiewskazywaćwinno
14G.Radbruch,Wstęp...,s.117.
27