Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
StrukturaorganizacyjnapartiipolitycznychwPolscepo1989roku
socjalnegoorazzfalądeideologizacji.40Tenmodelpartiibyłjednakdośćczęsto
zmienianyirewidowany.Spowodowanetobyłozwłaszczadużąniestabilnością
systemówpolitycznychwEuropielat70.i80.XXwieku.Ponaddwadzieścialat
upłynęło,zanimdokładnieokreślonokoncepcjępartiiwyborczej.
JednejznajważniejszychrewizjidokonałS.Wolinetz,którynapodstawie
elementówdodatkowych(potrzebyświadomościowe,pomiarywewnątrzpar-
tyjneorazcharakterrynkupolitycznego)podzieliłpartietypu„catch-all”na
programoweiproblemowe.Napodstawiekryteriumgłównegocelupartii
Wolinetzstworzyłskalętrójkątną,doktórejzaliczyłistniejącepartiepolityczne
wedługtego,czyrealniestarałysięzyskaćgłosywyborców,władzęlubreprezen-
tacjęiartykulacjęwłasnychcelów.41
PonownaredefinicjapojmowaniapartiiwyborczejbyładziełemGordona
Smitha.Stwierdziłon,iżpartiategotypuwcaleniestraciłałącznościze„swoją”
klasąspołeczną,alerozszerzyłaswojedziałanieicelenainnegrupyspo-
łeczeństwa.42
ZkoleiPeterMairwzbogaciłopisywanąkoncepcjęotezętzw.dowolności,
doktórejdoszłodziękiodłączeniusiępartiiod„jej”klasyspołecznej.Mair
podkreśliłistotęorganizacyjnąfunkcjonowaniapartiitakżewokresieprzed-
wyborczym–ponieważpartiastraciłatradycyjnąłącznośćspołeczną,jestona
bardziejwystawionanawahaniarynkuwyborczego.43
Opróczprocesurewizjikoncepcjipartiitypu„catch-all”wpolitologii
panowałatendencjatworzenianowych,niezależnychmodelitypologicznych.
WtejkwestiizanajważniejszeuznajesiępoglądyA.Panebianco.Wroku1988
opisałonstrukturęorganizacyjnąpartii44,wktórejszczegółowoscharakte-
ryzowałwielezmiennych,cozpunktuwidzeniarzetelnościnależydocenić,ale
jednocześniestworzyłtakbardzoskomplikowanąstrukturęczynnikówdetermi-
nującychprzydziałdodanegotypupartii,iżjegoklasyfikacjajestwzasadzie
bardzotrudnadozastosowania.Panebiancowyjaśniłstrukturęorganizacyjnąna
podstawiedwóchhipotezpodstawowych:
1.Powstanieorazkonsolidacjaorganizacjisilniewpływająnapóźniejszy
kształtstruktury.
2.Wporównaniudoklasycznychpodejśćinterakcjapomiędzypierwotnym
modelempartii,jejpozycjąpodczasfazyinstytucjonalizacjiicharakterystyka
otoczeniaudzielajązdecydowaniejaśniejszejodpowiedzicodostrukturypartii.
40Zob.szerzej:O.Kirchheimer,TheTransformationoftheWesternEuropeanPartySystems,[w:]
PoliticalPartiesandPoliticalDevelopment,J.LaPalombara(red.),Princeton1996,s.177–200.
41Zob.szerzej:S.B.Worlinetz,BeyondtheCatch–allParty:ApproachestotheStudyofParties
andPartyOrganizationInContemporaryDemocracies,Madrid1994.
42SmithpoświęciłtejtematyceartykułpodtytułemCorePersistence:ChangeandthePeople,s
Party.ZostałonopublikowanywspecjalnymwydaniuWesternEuropeanPoliticswkwietniu1989
roku.
43P.Mair
,Continuity,ChangeandtheVulnerabilityodfParty,„WesternEuropeanPolitics–
SpecialIssue–UnderstandingPartySystemChangeinWesternEurope”4/1989,s.169–180.
44A.Panebianco,PoliticalParties:OrganizationandPower,Cambridge1988.
