Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
StrukturaorganizacyjnapartiipolitycznychwPolscepo1989roku
Wpartiachkadrowychnieistniejeformalneczłonkostwo.Faktyczneczłon-
kostwopowstajeprzeznieokreślonemianowanielubwstęppodpatronatem
innegoczłonka.Niematużadnychformalnychwarunkówwstąpieniadopartii,
alepozycjakandydatajestokreślananapodstawiekryteriówmajątkowych
isocjalnych.Funkcjonowanietegotypupartiiniejestkosztowne,aśrodki
finansoweuzyskujesięodwłasnychczłonkówlubsponsorów,którzywspierają
partięiwtensposóbmająwpływnarealizacjęwłasnychcelów.Partiekadrowe
częstonieodpowiadajądefinicjompartiipolitycznychużywanymwewspółczes-
nejpolitologii.Konserwatyścipierwotniesamioznaczaliswojąorganizacjęjako
„nie-partię”.56
ZdaniemA.Antoszewskiego„partiakadrowacharakteryzujesięniską
liczbączłonków,luźnąstrukturąorganizacyjną,opartąnaautonomicznych
komitetach,orazograniczonymzasięgiempenetracjiśrodowiskaspołecznego,
wjakimdziała”.57
WedługM.Weberapierwszepartiepersonalnemiaływyłączniecharakter
arystokratyczny.Wdrugiejfaziepodczasnapływuwarstwburżuazyjnychpartie
zmieniłysięwpartię„ważnychosobistości”.Naturalniezrzeszenietakiejgrupy
ludziniewymagałożadnychkonkretnychwarunkówdziałania.Zadaniezorga-
nizowaniastrukturpartiipojawiłosiędopieropopowstaniuklubówpartyjnych
wtakimpojęciu,wjakimzdefiniowałjeDuverger.Przyczynąichpowstaniabyło
międzyinnymito,żezasięgdziałaniaposłówrozszerzałsięstopniowona
mniejszeośrodkiiwcelukoordynacjiefektywnejpracypolitycznejpojawiłasię
potrzebadziałaniatakichklubów.Wtensposóbpowstałypodwalinypod
nowoczesnąformęorganizacjipartyjnej.
Typpartiimasowej58wteoriipartiipolitycznychjestnajlepiejopisany
iwyjaśniony,cowynikatakżezfaktu,iżjejpowstaniebyłozwiązanezrozwojem
ideologiiidoktrynpolitycznych,napodstawiektórychpowstaładużaliczba
partiiopodobnychzasadachorganizacjiwewnętrznej,nastawionychnamasową
integracjęgrupyspołecznejwramachjednejpartii.Dlategoteżpartiemasowe
zwykleokreślamyjakopartiemasowejintegracji.59
Głównącechąpartiimasowejjestoparciestrukturyorganizacyjnejnazhierarchizowanym
systemielokalnychorganizacji,umożliwiającychprowadzeniedziałalnościpolitycznejnaterenie
całegokraju.60
Pierwotnafunkcjapartii–reprezentacjaindywidualna–zostałaprze-
kształconawfunkcjęintegracjiniższychiśrednichwarstwspołeczeństwa
wogólnokrajowezorganizowanepodmiotypolityczneiwpóźniejsząreprezen-
tacjęparlamentarną.Powstaniepartiimasowejjestzwiązaneteżzpowstaniem
nowoczesnejformyorganizacjipartyjnejorazzrozszerzeniemprawawybor-
56Zob.przypis26.
57A.Antoszewski,Partiakadrowa,[w:]Encyklopediapolitologii,t.3,Partieisystemypartyjne,
A.Antoszewski,R.Herbut(red.),Kraków1999,s.135–136.
58EkwiwalentemterminologicznympartiimasowejjestuWeberapartiaotwartanaświat.
59Zob.tabela1.
60A.Antoszewski,Partiamasowa,[w:]Encyklopedia...,s.148–149.
