Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
2.Teoriepojęćemocjonalnych
Negatywnepojęciaemocjonalnesąbardziejskomplikowanewkontekścietak
dymensji‘aktywacji>,jakidymensji‘potencjału>/(możliwości).Potencjałjest
kluczowydlaróżnicowaniapojęćzłościistrachu;złośćpowiązanajestzdużym
potencjałemiprowadzidowalki,zaśstrachzniskimiprowadzidoucieczki
(ibid.,s.28).Dymensja‘potencjał>stwarzamożliwośćwiększegozróżnicowania
emocjinegatywnych,np.negatywnaemocjazwysokimpotencjałemiwysoką
aktywacjątonaprzykładgniew,zaśnegatywnaemocjazniskimpotencjałem
iwysokąaktywacjątopoczuciefrustracji.Naprzeciętnympoziomieaktywacji
‘potencjał>wiążesięzemocjamitakimijakodraza,rozgoryczenie,zaśzazdrość
izawiśćpowiązanesąznieconiższym‘potencjałem>,awstydizażenowanie
zbrakiem‘potencjału>.Naniskimpoziomieaktywacjiwyższy‘potencjał>wiąże
sięzniezadowoleniemipoczuciemżalu,zaśniższy‘potencjał>zpoczuciem
nieszczęścia,załamaniemismutkiem.Istniejątakżeokreślenia,któreniemają
nacechowaniaafektywnego,np.spokój.Cowięcej,niektóreokreśleniamają
mieszanekonotacjeemocjonalne,kognitywneibehawioralne,np.zmęczeniei
Istniejąteżbadanianadtzw.blendedwords,akcentującewieloznacznośćnace-
chowaniaemocjonalnego(np.Strauss,Allen,2008).
Podejściedymensyjneniepozwalanaopisanieszczegółowejorganizacji
pojęćemocjonalnych,jestjedynieogólnąramą,wktórąwpisujesięwiedza
emocjonalna,jestilustracjąogólnegofunkcjonowaniapsychicznego(Morgan,
Heise,1988,s.29).Pomimojednaktakiegostanowiska,Shaveriwspółpra-
cownicy(1987)uważają,iżzarównohierarchiczne(opartenaskalowaniuwie-
lowymiarowym,hierarchicznejanalizieskupień),jakidymensyjnepodejścia
sąwartościowewopisywaniupojęćemocjonalnych,pozwoliłybowiemwyod-
rębnićtrzygłównewymiarystanowiącepodstawęklasyfikacjipojęćemocjo-
nalnych;należądonichwartość,aktywnośćipotencjał.Istnieniewymienio-
nychwymiarówwykazałwcześniejOsgood(1976)wbadaniachnaszeroką
skalęzzastosowaniemdyferencjałusemantycznego.Podejściadymensyjne
pozwalajązatemnalepszeopisaniepotocznegorozumieniaemocji.
2.2.Modelejednosteksemantycznych
Modeledymensyjneorganizacjipojęćemocjonalnychopisująogólnąorganiza-
cjętakichpojęćwumyśleczłowieka,wskazująnapewneregułyuporządkowa-
niawiedzyemocjonalnej,nato,iżwiedzatauporządkowanajestwedługreguł
natężeniastopniapobudzeniaiwalencjiemocji.Jednaktakiemodelepozwalają
naopispojęćemocjonalnychwdośćogólnysposóbijedyniepodwzględemich
