Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Czeskiesyntezyhistorycznoliterackieodkońca
wiekuXVIIIdoczasówpozytywizmu
Początkiczeskiejhistoriiliteratury:BohuslavBalbin
HistorialiteraturyjakonaukawCzechachswojepierwszekrokistawiaławwieku
XVIII.JejpoczątkizwiązanesąprzedewszystkimzosobąJosefaDobrovskiego,
któregopracaGeschichtederböhmischenSpracheundLiteraturpołożyłapodwaliny
podtędyscyplinęwiedzy.Okreswcześniejszy,określanyjakostadiumprzednaukowe,
jestwczeskiejtradycjireprezentowanywpierwszymrzędzieprzezpolihistoryczne
praceBohuslavaBalbína
1
–mowatuprzedewszystkimodzieleBohemiadocta,
wktórymautorprzedstawiłczeskiepiśmiennictwoodjegopoczątkóważposwoje
czasy.ZasadniczywkładBalbínawrozwójhistoriiliteraturyzwiązanybyłprzede
wszystkimzfaktem,żejakopierwszynadałonjejstatusodrębnejnauki,wyzwalając
jązzależnościodinnychdyscyplin;Bohemiadoctastanowi,coprawda,częśćwielkiej
encyklopediihistorycznejMiscellaneahistoricaregniBohemiae,leczliteraturzepoświę-
conezostałytusamodzielneczęści,któretworząodrębną,zamkniętącałość.Benjamin
Jedlićkapodkreśla,żeniesątojeszczedziejeliteratury,leczjedyniezbiórobszernych
artykułównietworzącychpowiązanejwewnętrzniecałości–faktemnajważniejszym
jesttujednaksamousamodzielnieniesięproblematykihistorycznoliterackiej2.
Czeskijezuitajakopierwszywprowadzarównieżpodziaływewnątrzliteratury
czeskiej:dzielijąna12grup,którenazywasekcjami.Jesttopionierskapróbapo-
działuczeskiegopiśmiennictwawedługdziałów(kryteriaselekcjistanowiąjednak
czynnikizewnętrzne,takiejakstanspołeczny,zktóregowywodzisięautor,jego
przynależnośćzakonna,płeć,wyznanie)3.Jeślichodziozakresmateriału,toBalbín
uwzględnianietylkodzieławjęzykuczeskim,leczrównieżpraceautorówczeskich
piszącychpołacinieiniemiecku,atakżeautorówobcychpiszącychosprawach
1
F
.Vodićka,Literárn.historie,jej.problémyaúkoly,[w:]Čten.ojazyceapoesii,usp.B.Havrśnek
aJ.Mukafovsky,Praha1942,s.310.
2
B.Jedlićka,Dobrovského»Geschichte«vevývojičeskéliterárn.historie,Praha1934,s.162,164.
3Ibidem,s.163.
