Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
JolantaRzeźnicka-Krupa
wjakiejnietylepedagogikajestosadzonaczyzakorzeniona,ileraczejktórej
samajestistotnymelementem6.Konstruowanieidefiniowanietakrozumia-
nychkategoriipozwalazakreślaćgranicesemantycznepojęćiwypełniaćje
treściątylkowodniesieniudojużistniejącychsieciznaczeńiwobrębiejęzyka
budującegopowiązaniamiędzynimi.Wiedzapedagogiczna,odartazideina-
ukowości(mówiącjęzykiemM.Foucault,uwolniona–aprzynajmniejpróbu-
jącasięuwolnić–ztyraniiprawdy),jestwięcwiedząrozproszoną,składaną
zróżnychfragmentów,zgodniezregułamitworzącymiokreślonąodmianę
dyskursu.
Bliskiepowyższemuujmowaniupojęciakategoriijestjejrozumienie
przedstawioneprzezL.Witkowskiego,któryzwracauwagęnaniezwykle
istotnyaspekt,mianowicienaumiejętnośćstawianiapytańwterminachja-
kiejśkategorii,poszukiwaniaidostrzeganiaproblemów,którymiwartosię
zająć.Kategoriaposiadaflzdolnośćperspektywiczną”,pomagającąrozświe-
tlićobszarbadawczejeksploracjiiwskazać,choćbywprzybliżeniu,ścież-
ki,jakimimamypodążaćikwestie,którymnależysięprzyjrzeć.Jakpisze
L.Witkowski:
wsłownikupedagogicznymposzukujemyterminów,któreotwierająnaszemyślenie,
widzenieiposzukiwanie,wprzeciwieństwiedoterminównaszenastawieniezamy-
kających,znieczulających,pozbawiającychmotywacjiizdolnościwidzenia7.
Idącdalejtymtropem,kategoriepedagogicznemożnazatem,zaJ.Rut-
kowiak,rozumiećjakopewnedynamicznezmiennewtreścipojęcia,ukierun-
kowującemyślenieiorganizującejewokółproblemów,którezkoleisame
takżesązmienneidynamiczne,gdyżwiążąsięzesferądziałańpodejmowa-
nychwprzestrzenispołecznejiedukacyjnej8.Towłaśniewzmiennościiwe-
wnętrznejdynamicekategorii,którejcharakterodzwierciedla,pojęciepulso-
wania,wbrakuostrychiwyraźnychzakresówznaczeniowychzakreślających
granicedefinicyjnepojęć(takżewięcsamegopojęciakategorii),upatrujeona
źródełożywczegonapięciamyśli,charakteryzującegowspółczesnąpedago-
gikę.Możnadodać,iżnietylkopedagogikę,alecałąhumanistykęinauki
6Bliskajestmiwmyśleniuperspektywakrytyczna(azatemtakżenurtpedagogikizwa-
nejkrytyczną),wktórejpoziomprzesyceniaprocesówspołecznychisferykulturypraktykami
pedagogicznymi,awięczdolnymikonstruowaćpodmioty,jesttaksilny,iżwzasadziemożna
powiedzieć,żepedagogikajestkulturą,akulturapedagogiką.Zob.praceH.Giroux,L.Witkow-
skiego,Z.Melosika,T.Szkudlarka.
7L.Witkowski,Wkwestiioporuwpedagogicepolskiej:preliminariawoczekiwaniunaprzełom,
Warszawa2007,oraztegożautora:Międzypedagogiką,flozofąikulturą.Studia,eseje,szkice,War-
szawa2007,s.243.
8J.Rutkowiak,„Pulsującekategorie”jakowyznacznikimapyodmianmyśleniaoedukacji,[w:]
Odmianymyśleniaoedukacji,red.J.Rutkowiak,Kraków1995,s.25-26.
